NPK PUBLICATIES - SOEMOED - JAARGANG 43, NUMMER 3-4

Escalatie: enkele wetsvoorstellen van de nieuwe regering-Netanyahoe

Op 14 mei jl. is de nieuwe coalitieregering onder leiding van premier Benjamin Netanyahoe formeel tot stand gekomen. Deze bestaat uit vijf ultra-nationalistische en ultra-orthodoxe partijen, die samen over een meerderheid van slechts één zetel in de 120 zetels tellende Knesset (parlement) beschikken. De regering is samengesteld uit Likoed (Eenheid), Kulanu (Ieder van Ons), HaBayit HaYehudi (Het Joodse Huis), Shas (Sefardische Garde van de Torah) en de Verenigde Torah Judaïsme.

Hieronder volgt een overzicht van enkele van de meest omstreden wetsvoorstellen, die Netanyahoe met zijn coalitiepartners zijn overeengekomen of die in de vorige regeerperiode al door een aantal van hen in gang zijn gezet.

Europese diplomaten hebben hun bezorgdheid geuit over deze wetsvoorstellen, omdat zij die discriminerend van aard vinden of omdat deze de juridische controle van het beleid van de overheid zullen inperken:

* HaBayit HaYehudi (Het Joodse Huis) is met een wetsvoorstel gekomen om geldschenkingen van buitenlandse regeringen aan niet-gouvernementele organisaties (NGO’s) aan banden te leggen. Veel Israelische NGO's ontvangen gelden van onder meer de Europese Unie en de Verenigde Staten. De maatregel komt neer op het heffen van belasting over dergelijke inkomsten, tenzij de minister van Defensie en de Parlementaire Commissie voor Veiligheidszaken daarover anders beslist. Critici zeggen dat het wetsvoorstel is bedoeld om de werkzaamheden te belemmeren van groepen, die zich verzetten tegen de joodse nederzettingen op de in 1967 bezette Westelijke Jordaanoever, inclusief rond Oost-Jeruzalem.

* Er zijn maatregelen voorgesteld om de bevoegdheden van het Israelische Hooggerechtshof in te perken. Zo zal een eenvoudige meerderheid in de Knesset voortaan voldoende zijn om een uitspraak van het Hof waarin een eerder door de Knesset aangenomen wet nietig wordt verklaard, op zijn beurt nietig te verklaren. Een ander wetsvoorstel beoogt de mogelijkheid van het Hof om een wet nietig te verklaren, te beperken, door de eis dat een dergelijke uitspraak de steun moet hebben van tenminste 9 van de 11 rechters. Uitspraken van het Hof zijn door de jaren heen door zowel linkse als rechtse partijen bekritiseerd. Het Hof haalde zich de woede van  de vorige regering van Netanyahoe op de hals door een wet nietig te verklaren, op basis waarvan illegale Afrikaanse migranten zonder vorm van proces door de Israelische autoriteiten gevangengezet konden worden.
    
* Coalitiepartners van Netanyahoe willen dat er meer Knesset-leden dan rechters deel gaan uitmaken van de, door de regering benoemde Justitiële Selectiecommissie. Deze gaat over de aanstelling van de rechters van het Hooggerechtshof [In zijn huidige samenstelling bestaat de Selectiecommissie uit de minister van Justitie plus een ander lid van de regering, twee Knesset-leden, twee leden van de Israelische Advocatenbalie en voorts de voorzitter van het Hooggerechtshof en twee andere rechters van het Hof; red.]

* Netanyahoe heeft van zijn coalitiepartners verlangd, dat zij maatregelen van de regering zullen steunen, die erop zijn gericht om Israelische televisiestations en andere media die van een licentie van de overheid afhankelijk zijn, aan banden te leggen.

* Netanyahoes Likoed heeft in de vorige regeerperiode een wetsvoorstel inzake de ‘natie-staat’ ingediend, waarin wordt verankerd dat Israel een Joodse Staat is. Op grond daarvan wordt het Palestijnse bevolkingsdeel – 20 procent van de bevolking van Israel – gedegradeerd tot tweederangsburgers in eigen land.

* Leden van HaBayit HaYehudi (Het Joodse Huis) hebben de annexatie door Israel van delen van de Westelijke Jordaanoever voorgesteld.

6 mei 2015

uit: Soemoed, jaargang 43, nummer 3-4 (mei-augustus 2015); p. 13