NPK PUBLICATIES - SOEMOED - JAARGANG 43, NUMMER 2
In Israel is racisme een politieke troefkaart
Adalah
Bij de recente verkiezingen voor de Knesset – het Israelische parlement – heeft het niet aan drama ontbroken: zo waren er mediatrucs en politieke hergroeperingen, maar bovenal: in tegenstelling tot de verwachting van velen versloeg de rechtse Likoed de als centrum-links te boek staande Zionistische Unie.
De verkiezingen hebben voorts een ongekend niveau van racistische opruiing te zien gegeven, gericht tegen de Palestijnse burgers van Israel – één vijfde van de totale bevolking – die een kritische rol in het verloop en in de uitslag van de verkiezingen heeft gespeeld. Regelrechte bedreigingen en pogingen om de Palestijnen in Israel en hun politieke participatie te delegitimeren, hielden pas op nadat de stembureaus waren gesloten.
Premier Benjamin Netanyahoe heeft afgelopen december nieuwe verkiezingen laten uitschrijven. Eerder was een meerderheid in de Knesset akkoord gegaan met een wijziging van de kieswet, waardoor de kiesdrempel verhoogd werd van 2 tot 3.25 procent.
Achterliggend doel was het uitsluiten van drie Palestijnse partijen in de Knesset, die gegeven hun omvang (doorgaans elk 3-4 zetels) de nieuwe kiesdrempel niet zouden gaan halen. Daarop besloten de betreffende partijen – ondanks hun onderlinge politieke en ideologische verschillen van opvatting – de krachten te bundelen in de zogeheten Verenigde Lijst.
Adalah en de Vereniging voor Burgerrechten in Israel had voordat het zover was bij het Israelische Hooggerechtshof een verzoekschrift ingediend, waarin zij stelden dat de gewijzigde kieswet de Palestijnse partijen discrimineert en dat deze een uiting was van het streven van de joodse meerderheid om haar politieke wil aan de Palestijnse minderheid op te leggen, in strijd met het recht op politieke participatie van deze laatste. Het Hof verwierp het verzoekschrift met acht stemmen tegen en één vóór, waarmee de wet in werking trad (de enige tegenstem kwam van het lid van het Hof met een Palestijnse achtergrond, Salim Joubran).
haat
Na het tekenen van de samenwerkingsovereenkomst lanceerde de Verenigde Lijst haar plannen om het racisme in Israel te bestrijden. In een debat op het Israelische TV Channel 2, verklaarde de minister van Buitenlandse Zaken, Avigdor Lieberman (Yisrael Beiteinu): ‘Er is geen verschil tussen de communisten, de islamisten en de Nasseristen [van de Verenigde Lijst]. Wat hen bindt, is haat tegen de Staat Israel. Zij vertegenwoordigen terroristische organisaties in de Knesset.’
Lieberman probeerde de Verenigde Lijst af te schilderen als een samenzwering, maar hij vergat te vermelden dat het zijn partij is geweest, die met het wetsvoorstel om de kiesdrempel te verhogen de Palestijnse partijen tot samenwerking heeft aangezet om in de Knesset terug te kunnen keren.
Liebermans opmerkingen zijn niet terloops gemaakt. Al vóór het aankondigen van de lijst van kandidaten van de Verenigde Lijst, spraken rechtse partijen de intentie uit om de partij van deelname aan de verkiezingen uit te laten sluiten. Enkele uren nadat de kandidatenlijst officieel was ingediend, diende Likoed en Yisrael Beiteinu bij het Centraal Verkiezingscomité (CEC) moties in om zittend Knesset-lid Haneen Zoabi (Tajammu/Balad) te diskwalificeren.
Hoorzittingen van de CEC inzake de diskwalificatie zijn uitgelopen op een lange reeks racistische aanvallen op, en vernedering van de Palestijnse volksvertegenwoordigers. Daaronder het optreden van Israelische politici en ambtenaren, die Zoabi herhaaldelijk in de rede vielen bij haar verdediging tegen de moties.
De politici noemden Zoabi een terroriste en zeiden dat ‘er bloed aan haar handen kleeft’. Voorts uitten zij beledigingen van chauvinistische aard tegen haar, waaronder opmerkingen over haar kleding. Het dieptepunt deed zich voor nadat Zoabi een citaat in het Arabisch had gegeven. Een Likoed-lid schreeuwde: ‘Ik ben bang dat je “Allahu Akbar” [God is groot] gaat roepen en vervolgens jezelf gaat opblazen”’
De CEC keurde het diskwalificeren van Zoabi als Knesset-kandidaat goed, met 27 stemmen vóór en 6 tegen. Adalah vertegenwoordigde Zoabi vervolgens bij het Israelische Hooggerechtshof om de diskwalificatie ongedaan te maken. En inderdaad, op 18 februari annuleerde het Hof deze met 8 stemmen vóór en 1 stem tegen.
Aan de racistische opruiing kwam hiermee geen eind. In de aanloop naar de verkiezingen startte Lieberman een publiekscampagne onder het motto ‘Haneen naar Jenin’, waarin werd opgeroepen tot de uitzetting van Zoabi naar Jenin, een stad op de bezette Westelijke Jordaanoever met intrekking van haar Israelische staatsburgerschap.
Lieberman bracht tezelfdertijd de campagneslogan in omloop: ‘Ariel naar Israel, Umm al-Fahm naar Palestina’ – ofwel een oproep tot de annexatie van de joodse nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever (zoals Ariel) en de ‘transfer’ (verdrijving) van de Palestijnse inwoners van de zogeheten Driehoek (gesitueerd tussen Tel Aviv en Haifa), met inbegrip van Umm al-Fahm – met 52.000 inwoners de op twee na grootste Palestijnse stad in Israel. Tijdens een debat op TV Kanaal 2 verklaarde leider van de Verenigde Lijst, Ayman Odeh: ‘Wij Arabieren [Palestijnen] in Israel vormen 20 procent van de burgers van de staat,’ waarop Lieberman antwoordde: ‘Ja, voor nu.’
Ook de extreem-rechtse politicus Baruch Marzel (Yahad) baseerde zijn campagne op persoonlijke aanvallen op Zoabi, met de slogan, ‘Veeg die glimlach van haar gezicht.’
Rechtse activisten waren er snel bij om aan deze oproep gehoor te geven. Tijdens een forumdiscussie in een academisch centrum in Ramat Gan over de participatie van vrouwen in de politiek vielen rechtse activisten Zoabi aan en gooiden daarbij een vloeistof over haar heen. Erger nog, nadat zij uit het forum kwam, werd Zoabi’s naaste medewerker Emily Muwati, door een activist met een metalen staaf aangevallen, waarbij zij verwondingen aan haar hoofd opliep. Zij moest in het ziekenhuis opgenomen worden. Baruch Marzel schreef later op zijn Facebook-pagina: ‘Wij hebben gedaan wat wij gezegd hebben te zullen doen en wij zullen doorgaan ...’
racisme
Hoewel de opmerkingen van Lieberman tegen Palestijnen van het meest extreme soort waren – zoals zijn uitspraak dat ‘Degenen die tegen ons zijn, daar is niets mee te beginnen; wij moeten met een bijl hun hoofden afhakken’ – ook andere partijen en partijkandidaten hebben zich in racistische termen uitgelaten.
Minister van Economie, Naftali Bennett (HaBayet HaYehudi) verklaarde tijdens een toespraak: ‘Mensen die met de auto naar de Negev gaan [Naqab; woonoord van 200.000 Palestijnse bedoeïenen, die staatsburgers van Israel zijn], weten dat zij hun auto niet in de buurt van populaire toeristische plaatsen kunnen parkeren, omdat er dan zal worden ingebroken ... en net zo in Petah Tikva en in Galilea’ [het noordelijke deel van Israel waar ruim de helft van de bevolking Palestijn is], daarmee suggererend dat Palestijnen dieven zijn.
Moshe Kahlon, de leider van de Kulanu partij en voormalig Likoed-minister van Communicatie, die in zijn campagne in de eerste plaats de nadruk legde op het oplossen van maatschappelijke en economische vraagstukken, zei dat ‘hij geen deel wil uitmaken van een regering die het moet hebben van de steun van de Arabieren [Palestijnen]’.
Maar ook de centrum-linkse Zionistische Unie, onder leiding van Isaac Herzog van de Arbeidspartij, gaf blijk van racistische opvattingen. Als reactie op de beschuldigingen dat Herzog geen krachtig leider zou zijn, gaf de partij een video-opname van zijn kameraden vrij uit de periode dat hij in het leger diende, waarbij een van hen opmerkt: ‘Herzog begrijpt de Arabische mentaliteit ... onder meer door het vizier [van een scherpschutter].’
Zo is gedurende de wekenlange verkiezingscampagne opruiing tegen de Palestijnse burgers een pijler voor politieke populariteit geworden. De ‘Arabische kiezer’ werd een van de kunstgrepen waarvan joods-Israelische partijen gebruik maakten om de burgers bang te maken – net als van het spookbeeld van een nucleair bewapend Iran, de door HAMAS gegraven tunnels en de raketten van Hizbullah.
burgerwachten
In een dergelijke racistische sfeer vonden de verkiezingen op 17 maart plaats. Sagi Kaisler, de directeur van het Samaria Residents Comité dat de inwoners van de joodse nederzettingen en buitenposten op de bezette Westelijke Jordaanoever vertegenwoordigt, organiseerde 1500 joodse kolonisten om als vrijwilliger ingezet te worden bij stemlokalen in Palestijnse steden en dorpen.
Kaisler zei: ‘Waar er Arabische [Palestijnse] dorpen zijn, is er fraude. Zo werken zij. Zij doen dit bij hun lokale verkiezingen, zij doen dit op zich niet tegen de Staat, het zit in hun aard ... binnen de Verenigde Lijst heeft men de krachten gebundeld om de kiesdrempel te kunnen halen, maar vooral omdat het hier om boosaardige partijen gaat die de rechtse regering omver willen werpen ... Wij zijn verwikkeld in een strijd om de toekomst van onze staat, tegen de Arabieren, tegen de Europeanen en tegen sommige krachten in de Verenigde Staten.’
Om de joodse kolonisten te beschermen, begeleidde een groep joodse kolonisten die was uitgerust met wapens en scherpe munitie, traangas en stokken, de vrijwilligers naar de stemlokalen. Volgens berichten van TV Channel 2, werden de activiteiten uitgevoerd onder direct bevel van Likoed Knesset-lid Yariv Levin, die inmiddels een serieuze kandidaat voor de post van Minister van Justitie is.
Tot slot, terwijl deze kolonistenmilitanten op de dag van de verkiezingen de Palestijnse steden en dorpen afstroopten, plaatste Netanyahoe – die had moeten constateren dat zijn partij in de opiniepeilingen licht achter kwam te liggen op haar belangrijkste rivaal, de Zionistische Unie – als klapstuk in de racistische opruiing een videobericht op zijn Facebook-pagina, waarin uitgedragen werd dat ‘de rechtse regering in gevaar is, nu de Arabieren in drommen naar de stembus gaan. Linkse NGO’s brengen hen in bussen naar de stemlokalen’. Achteraf moeten wij constateren dat net deze stemmingmakerij Likoed de verkiezingsoverwinning heeft bezorgd.
De verkiezingen hebben via de Verenigde Lijst een nieuwe politieke vertegenwoordiging van de Palestijnen in de Knesset gebracht. Deze vormt een uitdaging voor de hele politieke establishment – van Lieberman tot Herzog. De premier lijkt ondertussen niet geïnteresseerd om zich van opruiing tegen de Palestijnse burger te onthouden, die hem politiek geen windeieren heeft gelegd. Ongeacht de debatten die in het kielzog van de verkiezingen zullen plaatsvinden, mag duidelijk zijn dat racisme daarin een troefkaart is geweest.
bron: The Electronic Intifada (Chicago), 27 maart 2015
Adalah is een mensenrechtenorganisatie die haar hoofdkwartier in Haifa heeft en die de rechten van de Palestijnse burgers van Israel behartigt.
vertaling: Koen Bos
uit: Soemoed – jaargang 43, nummer 2 (maart-april 2015)