NPK PUBLICATIES - SOEMOED - JAARGANG 42, NUMMER 5

Gaza – de wederopbouw

Op 12 september kwamen vertegenwoordigers van 30 landen en organisaties in Cairo bijeen om te praten over, en financiële toezeggingen te doen inzake de wederopbouw van de zwaar gehavende Strook van Gaza. Het was de derde donorconferentie in rij, want in 2008-2009 en eind 2012 was Gaza ook al door de Israelische luchtmacht en artillerie aan flarden geschoten. De Secretaris-Generaal van de VN, Ban Ki-moon waarschuwde er in zijn toespraak dan ook voor dat de Gaza-donorconferentie geen ritueel mag worden volgens het motto ‘opbouwen en verwoesten en dan van de internationale gemeenschap verwachten dat deze de rekening betaalt’. Na een rondtoer door Gaza had hij de schaal van de verwoestingen daar ‘niet te beschrijven’ genoemd en ‘een schande voor de internationale gemeenschap’.

De kosten van de wederopbouw zijn geraamd op ruim 7 miljard dollar. De donoren zijn de Palestijnen een flink eind tegemoet gekomen: in totaal zegden zij 5,4 miljard dollar aan hulp toe. Koploper was Qatar met 1 miljard dollar, gevolgd door de Europese Unie met 550 miljoen dollar, Saoedi-Arabië met 500 miljoen dollar en de Verenigde Arabische Emiraten, Koeweit en Turkije elk met 200 miljoen dollar. Dat stak allemaal schril af tegen de bijdrage van Duitsland (60 miljoen dollar) en Groot-Brittannië (32 miljoen dollar). Nederland zegde 15 miljoen dollar toe.

Achter de hoge inzet van de diverse Golfstaten gaat een politieke strijd schuil – tussen Qatar aan de ene kant en Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten en Koeweit aan de andere kant. Laatstgenoemde groep wil met financiële macht de invloed van HAMAS, die goede betrekkingen met Qatar onderhoudt, terugdringen ten gunste van het Palestijns Nationaal Gezag (PNA) van Mahmoed Abbas. Dit streven strookt met de agenda van het Westen, de Verenigde Staten voorop.

Wat de 5,4 miljard dollar betreft, gaat het vooralsnog om toezeggingen op papier. Feitelijk is er na 12 september heel weinig binnen gekomen.

En dan is er Israel. De bizarre situatie doet zich voor dat het land dat voor de verwoesting van Gaza verantwoordelijk is, ook nu weer goed aan de wederopbouw zal gaan verdienen: het overgrote deel van de bouwmaterialen zal, met donorgelden betaald, uit Israel betrokken worden. Omdat de blokkade onverminderd in stand blijft, zal Israel bepalen wat en in welke omvang Gaza binnengebracht zal worden.

Inmiddels is er op dit punt tussen Israel, de PNA en de Verenigde Naties een overeenkomst gesloten. Daarbij zal er een onderscheid gemaakt worden tussen VN-projecten en private Palestijnse projecten. Bij VN-projecten zal Israel niet langer in detail betrokken zijn, omwille van een snelle afhandeling waaraan het aan Israelische zijde in het verleden vaak geschort heeft. Private Palestijnse projecten daarentegen moeten de goederen die zij willen betrekken, laten registreren in een online databank. Deze staat onder beheer van de PNA op de Westelijke Jordaanoever (let op: HAMAS verder uit beeld gedrukt), die op basis van de Oslo-Akkoorden nauw met Israelische inlichtingendiensten samenwerkt. Het deed Amjad Shawa, vertegenwoordiger van een federatie van 65 NGO’s in Gaza, verzuchten: ‘Hoe kunnen de Verenigde Naties – als hoeder van de internationale rechtsorde – een mechanisme waarborgen dat de illegale belegering van Gaza bestendigt en Israels behoefte aan veiligheid [doorgaans een voorwendsel om de Palestijnen/Gaza in zijn greep te houden] boven wederopbouw plaatst?’

Zelfs in het onwaarschijnlijke geval dat alles op rolletjes gaat lopen, zal de wederopbouw van Gaza enkele jaren vergen.

Soemoed – jaargang 42, nummer 5 (september-oktober 2014)