NPK PUBLICATIES - SOEMOED - JAARGANG 42, NUMMER 1
Heeft de BDS-campagne een omslagpunt bereikt?
Omar Barghouti
De beweging die oproept tot de boycot van, desinvesteren in, en sancties tegen Israel is wereldwijd in een stroomversnelling geraakt.
Op het hoogtepunt van zijn militaire – in het bijzonder nucleaire – en economische macht, begint Israel zich ongewoon kwetsbaar te voelen. Ditmaal komt de dreiging – heel ironisch – van een geweldloze beweging die verankerd is in het internationaal recht en de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.
Afgelopen juni verklaarde Israels premier Binyamin Netanyahoe de door Palestijnen geleide, wereldwijde boycot, desinvesteren en sancties-beweging (BDS) een ‘strategische bedreiging’ te zijn voor Israels regime van bezetting, kolonisatie en apartheid. Op grond daarvan had hij besloten de algehele verantwoordelijkheid voor de bestrijding van BDS voortaan te laten vallen onder het Ministerie van Strategische Zaken.
Deze dramatische wending is een blijk van het falen van Israels goed geoliede Israel is OK-campagne, die na het van start gaan van BDS in 2005 door het Israelische Ministerie van Buitenlandse Zaken is geleid. Door het Ministerie is daarbij cultuur gebruikt als een propaganda-instrument: Israelische schrijvers en kunstenaars zijn ingezet om de wereld ‘een mooier gezicht van Israel’ te tonen.
Een groeiend besef bij gewetensvolle mensen in de wereld dat er aan Israels straffeloze optreden slechts een eind gemaakt kan worden door een combinatie van binnenlands volksverzet en effectieve, moreel-consistente en aanhoudende internationale druk om voor dit optreden verantwoording af te leggen, heeft aan BDS-campagnes een krachtige impuls gegeven. Israels wrede en illegale blokkade van de Strook van Gaza; de verdere uitbreiding van de illegale joodse nederzettingen en de voortgaande bouw aan de Muur op de bezette Westelijke Jordaanoever; de ‘verjoodsingsstrategie’ in Jeruzalem, Galilea [Noord-Israel], de Jordaanvallei en in de Naqab (Negev), waarover door een hogere VN-functionaris onlangs nog is gerapporteerd; het aannemen door de Knesset [het Israelische parlement] van nieuwe racistische wetten; het blijven ontkennen van de rechten van de Palestijnse vluchtelingen – met dit alles heeft Israel inmiddels veel sympathisanten van zich vervreemd.
De successen die de BDS-beweging de afgelopen jaren heeft weten te boeken, zal het Israelische regime wakker hebben geschud. De steun aan de beweging in december 2012 van het Zuid-Afrikaanse ANC; steun voor de BDS-campagne in de vorm van het annuleren van optredens van befaamde kunstenaars en muziekgroepen; het besluit van een van de meest vooraanstaande wetenschappers in de wereld, de Britse natuurkundige, kosmoloog en wiskundige Stephen Hawking, om de academische boycot te respecteren en zijn deelname aan een conferentie op de Hebreeuwse Universiteit af te zeggen; het aannemen van boycotresoluties door Amerikaanse wetenschappelijke verenigingen – dit alles geeft aanleiding te veronderstellen dat de BDS-campagne een Zuid-Afrika-omslagpunt heeft bereikt.
De status van Israel in de publieke opinie is om twee redenen al langer aan erosie onderhevig: de morele kracht van de wereldwijde BDS-beweging, inclusief haar cruciale anti-koloniale component ten aanzien van Israel; en het opschuiven van de Israelische politiek in uiterst rechtse richting. Uit een opiniepeiling van de BBC in 2013 blijkt dat Israel inmiddels met Noord-Korea concurreert om de derde of vierde plaats als een land in de wereld waar – naar de mening van een grote meerderheid van de ondervraagden in Europa en elders – negatief tegenaan wordt gekeken.
wat is BDS ?
De BDS-oproep is op 9 juli 2005 gelanceerd door een alliantie van 108 (inmiddels 171) Palestijnse partijen, vakbonden, netwerken van vluchtelingen, NGO's en basisorganisaties, waarin een oproep wordt gedaan aan de wereldwijde civil society en aan gewetensvolle mensen om aan Israel ‘ingrijpende boycots op te leggen en initiatieven tot desinvesteren doorgevoerd te krijgen, vergelijkbaar met die welke destijds tegen Apartheid Zuid-Afrika zijn gerealiseerd’.
Specifiek roept de BDS-beweging op tot beëindiging van de bezetting sinds 1967 door Israel van Palestijns [Westelijke Jordaanoever, inclusief Oost-Jeruzalem, en de Strook van Gaza; red.] en ander Arabisch grondgebied [Hoogvlakte van Golan; de Shebaa Farms in Zuid-Libanon; red.], inclusief ontmanteling van de Muur en van de joodse nederzettingen; afschaffing van de institutionele discriminatie op etnische grondslag jegens de Palestijnse staatsburgers van Israel; en voorts implementatie van het inherente recht van de Palestijnse vluchtelingen om terug te keren naar hun oorspronkelijke woonoorden.
Deze drie fundamentele rechten hebben betrekking op de drie segmenten van het Palestijnse volk: het segment dat op de Westelijke Jordaanoever, inclusief in Oost-Jeruzalem, en de Strook van Gaza (38 procent van het Palestijnse volk, volgens cijfers uit 2011); het segment dat in het 1948-grondgebied onder Israelische apartheid leeft (12 procent); en het segment dat in ballingschap leeft (50 procent). Ruim tweederde van alle Palestijnen is vluchteling of binnenlands ontheemd.
soft power aan het werk
Invloedrijke persoonlijkheden als Desmond Tutu, Roger Waters, Naomi Klein, Alice Walker, Judith Butler, John Berger, Ken Loach, Angela Davis, Arundhati Roy, Marcel Khalife en Aijaz Ahmed zijn tot de conclusie gekomen dat, zoals in de strijd tegen Zuid-Afrikaanse apartheid, BDS van cruciaal belang is om Israel te dwingen zich te conformeren aan zijn verplichtingen op grond van het internationaal recht.
Wanneer de BDS-beweging een wereldwijd beroep doet op gewetensvolle mensen om te helpen een eind te maken aan het drievoudige systeem van onderdrukking door Israel van de Palestijnen, dan vraagt zij niet om iets heroïsch te doen, maar om een diepe morele verplichting na te leven om niet medeplichtig te zijn aan onderdrukking. Immers, vanwege de miljarden dollars die jaarlijks door westerse staten, met name door de Verenigde Staten en Duitsland, ruimhartig aan Israel worden verstrekt, evenals de lucratieve wapenhandel met Israel, subsidiëren belastingbetalers in betreffende westerse landen in feite schendingen door Israel van het internationaal recht. Daarvan is sprake in een tijd dat er in de betreffende landen op sociale voorzieningen zwaar wordt bezuinigd, de werkloosheid sterk is gestegen en de natuur wordt verwoest. Een eind maken aan medeplichtigheid aan Israelische misdaden is niet alleen goed voor de Palestijnen, het is zeker ook goed voor al diegenen in de wereld, die strijden voor sociale en economische rechtvaardigheid en tegen eeuwigdurende oorlogvoering.
Voortbouwend op de door haar behaalde successen, verspreidt de BDS-beweging – geleid door het BDS-National Committee (BNC), de grootste coalitie binnen de Palestijnse civil society – zich over de wereld en behaalt nieuwe belangrijke overwinningen.
Nog maar enkele dagen terug nam de American Studies Association (ASA) met een ruime meerderheid van 2:1 een resolutie aan waarin de academische boycot van Israel is bekrachtigd. In april was de Association for Asian-American Studies het eerste academische orgaan in de Verenigde Staten dat tot de academische boycot van Israel besloot. Rond dezelfde tijd besloot de Belgische Federatie van Franstalige Studenten (FEF) met 100.000 leden, tot een boycot van academische instellingen in Israel. Evenzo de Teachers Union of Ireland. In maart 2011 verbrak de Universiteit van Johannesburg al zijn banden met de Ben Gurion Universiteit vanwege Israels schendingen van de mensenrechten.
Studentenraden op verscheidene Noord-Amerikaanse universiteiten , waaronder de Universiteit van California, Berkeley, hebben besloten tot desinvesteren in bedrijven die van de Israelische bezetting profiteren.
de lijst is lang
Steun voor BDS is voorts gekomen van grote internationale vakcentrales met miljoenen leden in ondermeer Zuid-Afrika, Groot-Brittannië, Ierland, India, Brazilië, Noorwegen, Canada, Italië, Frankrijk, België en Turkije.
Veolia, een vervoersbedrijf dat medeplichtig is aan de bezetting, heeft contracten aan zijn neus voorbij zien gaan, dan wel offertes voor contracten moeten intrekken in ondermeer Zweden, Groot-Brittannië, Ierland en nu ook in de Verenigde Staten. Daarbij waren orders ter hoogte van miljarden [!] dollars gemoeid.
G4S, het grootste beveiligingsbedrijf ter wereld, moet grote symbolische nederlagen incasseren door toedoen van BDS-activisme in de vorm van het mislopen van orders in Noorwegen en Zuid-Afrika, evenals bij het Europees Parlement en bij enkele Britse universiteiten, vanwege betrokkenheid bij de bewaking in Israelische gevangenissen waar Palestijnse gevangenen – onder wie kinderen – worden gemarteld. G4S erkent inmiddels de opgedane reputatieschade en heeft toegezegd zich gefaseerd te zullen terugtrekken uit economische activiteiten waarbij sprake is van schending van het internationaal recht door Israel.
De Britse supermarktketen Co-op – de vijfde grootste in Groot-Brittannië – heeft als beleid ingevoerd om bedrijven die actief zijn in de bezette Palestijnse gebieden, te boycotten.
De United Methodist Church riep vorig jaar op tot een boycot van producten uit de joodse nederzettingen, net als de Presbyterian Church USA en de United Church of Canada. De Mennonite Church USA is nog een stap verder gegaan, door te besluiten om niet langer te investeren in bedrijven die bij de Israelische bezetting betrokken zijn.
De Nederlandse overheid heeft in het openbaar Nederlandse bedrijven ‘ontmoedigd’ om zaken te doen met Israelische entiteiten in de bezette Palestijnse Gebieden. In het verlengde daarvan heeft het grootste Nederlandse bouwbedrijf, Royal Haskoning DHV, zich uit een rioolwaterzuiveringproject in door Israel bezet Oost-Jeruzalem teruggetrokken. Het Nederlandse waterbedrijf Vitens dat in handen is van de overheid, heeft het contract opgezegd met het nationale waterbedrijf van Israel, Mekorot.
In dezelfde geest heeft de Britse regering een leidraad voor zakelijke betrokkenheid bij de illegale joodse nederzettingen opgesteld.
Deze stappen volgen op de bekendmaking door de EU van richtlijnen die gericht zijn tegen financiering van Israelische projecten en entiteiten in de bezette Palestijnse Gebieden.
Deutsche Bahn, de spoorwegmaatschappij die in handen is van de Duitse overheid, heeft zich teruggetrokken uit een project op bezet Palestijns gebied. Voorts hebben ambtenaren van het Duitse Ministerie van Buitenlandse Zaken vertegenwoordigers van de Palestijnse civil society laten weten, dat het Ministerie alle Duitse academische instellingen heeft geadviseerd om contacten met de hogeschool in de joodse nederzetting Ariel op de Westelijke Jordaanoever te mijden.
Israels gewelddadige onderdrukking, etnische zuivering en belegering van de Palestijnen escaleert. Echter, het feit dat de wereldwijde BDS-beweging in de strijd om de hearts & minds van mensen in de wereld aan de winnende hand is, geeft ons hoop dat wij zullen zegevieren.
bron: al-Jazeera, 22 december 2013
Omar Barghouti is een onafhankelijke Palestijnse mensenrechtenactivist en een van de oprichters van de BDS-beweging; hij is de auteur van Boycott, Divestment, Sanctions: The Global Struggle for Palestinian Rights; Londen: Haymarket Books, 320 pp.
vertaling: Koen Bos
uit: Soemoed - jaargang 42, nummer 1 (januari-februari 2014); pp. 13-14
Omar Barghouti
De beweging die oproept tot de boycot van, desinvesteren in, en sancties tegen Israel is wereldwijd in een stroomversnelling geraakt.
Op het hoogtepunt van zijn militaire – in het bijzonder nucleaire – en economische macht, begint Israel zich ongewoon kwetsbaar te voelen. Ditmaal komt de dreiging – heel ironisch – van een geweldloze beweging die verankerd is in het internationaal recht en de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.
Afgelopen juni verklaarde Israels premier Binyamin Netanyahoe de door Palestijnen geleide, wereldwijde boycot, desinvesteren en sancties-beweging (BDS) een ‘strategische bedreiging’ te zijn voor Israels regime van bezetting, kolonisatie en apartheid. Op grond daarvan had hij besloten de algehele verantwoordelijkheid voor de bestrijding van BDS voortaan te laten vallen onder het Ministerie van Strategische Zaken.
Deze dramatische wending is een blijk van het falen van Israels goed geoliede Israel is OK-campagne, die na het van start gaan van BDS in 2005 door het Israelische Ministerie van Buitenlandse Zaken is geleid. Door het Ministerie is daarbij cultuur gebruikt als een propaganda-instrument: Israelische schrijvers en kunstenaars zijn ingezet om de wereld ‘een mooier gezicht van Israel’ te tonen.
Een groeiend besef bij gewetensvolle mensen in de wereld dat er aan Israels straffeloze optreden slechts een eind gemaakt kan worden door een combinatie van binnenlands volksverzet en effectieve, moreel-consistente en aanhoudende internationale druk om voor dit optreden verantwoording af te leggen, heeft aan BDS-campagnes een krachtige impuls gegeven. Israels wrede en illegale blokkade van de Strook van Gaza; de verdere uitbreiding van de illegale joodse nederzettingen en de voortgaande bouw aan de Muur op de bezette Westelijke Jordaanoever; de ‘verjoodsingsstrategie’ in Jeruzalem, Galilea [Noord-Israel], de Jordaanvallei en in de Naqab (Negev), waarover door een hogere VN-functionaris onlangs nog is gerapporteerd; het aannemen door de Knesset [het Israelische parlement] van nieuwe racistische wetten; het blijven ontkennen van de rechten van de Palestijnse vluchtelingen – met dit alles heeft Israel inmiddels veel sympathisanten van zich vervreemd.
De successen die de BDS-beweging de afgelopen jaren heeft weten te boeken, zal het Israelische regime wakker hebben geschud. De steun aan de beweging in december 2012 van het Zuid-Afrikaanse ANC; steun voor de BDS-campagne in de vorm van het annuleren van optredens van befaamde kunstenaars en muziekgroepen; het besluit van een van de meest vooraanstaande wetenschappers in de wereld, de Britse natuurkundige, kosmoloog en wiskundige Stephen Hawking, om de academische boycot te respecteren en zijn deelname aan een conferentie op de Hebreeuwse Universiteit af te zeggen; het aannemen van boycotresoluties door Amerikaanse wetenschappelijke verenigingen – dit alles geeft aanleiding te veronderstellen dat de BDS-campagne een Zuid-Afrika-omslagpunt heeft bereikt.
De status van Israel in de publieke opinie is om twee redenen al langer aan erosie onderhevig: de morele kracht van de wereldwijde BDS-beweging, inclusief haar cruciale anti-koloniale component ten aanzien van Israel; en het opschuiven van de Israelische politiek in uiterst rechtse richting. Uit een opiniepeiling van de BBC in 2013 blijkt dat Israel inmiddels met Noord-Korea concurreert om de derde of vierde plaats als een land in de wereld waar – naar de mening van een grote meerderheid van de ondervraagden in Europa en elders – negatief tegenaan wordt gekeken.
wat is BDS ?
De BDS-oproep is op 9 juli 2005 gelanceerd door een alliantie van 108 (inmiddels 171) Palestijnse partijen, vakbonden, netwerken van vluchtelingen, NGO's en basisorganisaties, waarin een oproep wordt gedaan aan de wereldwijde civil society en aan gewetensvolle mensen om aan Israel ‘ingrijpende boycots op te leggen en initiatieven tot desinvesteren doorgevoerd te krijgen, vergelijkbaar met die welke destijds tegen Apartheid Zuid-Afrika zijn gerealiseerd’.
Specifiek roept de BDS-beweging op tot beëindiging van de bezetting sinds 1967 door Israel van Palestijns [Westelijke Jordaanoever, inclusief Oost-Jeruzalem, en de Strook van Gaza; red.] en ander Arabisch grondgebied [Hoogvlakte van Golan; de Shebaa Farms in Zuid-Libanon; red.], inclusief ontmanteling van de Muur en van de joodse nederzettingen; afschaffing van de institutionele discriminatie op etnische grondslag jegens de Palestijnse staatsburgers van Israel; en voorts implementatie van het inherente recht van de Palestijnse vluchtelingen om terug te keren naar hun oorspronkelijke woonoorden.
Deze drie fundamentele rechten hebben betrekking op de drie segmenten van het Palestijnse volk: het segment dat op de Westelijke Jordaanoever, inclusief in Oost-Jeruzalem, en de Strook van Gaza (38 procent van het Palestijnse volk, volgens cijfers uit 2011); het segment dat in het 1948-grondgebied onder Israelische apartheid leeft (12 procent); en het segment dat in ballingschap leeft (50 procent). Ruim tweederde van alle Palestijnen is vluchteling of binnenlands ontheemd.
soft power aan het werk
Invloedrijke persoonlijkheden als Desmond Tutu, Roger Waters, Naomi Klein, Alice Walker, Judith Butler, John Berger, Ken Loach, Angela Davis, Arundhati Roy, Marcel Khalife en Aijaz Ahmed zijn tot de conclusie gekomen dat, zoals in de strijd tegen Zuid-Afrikaanse apartheid, BDS van cruciaal belang is om Israel te dwingen zich te conformeren aan zijn verplichtingen op grond van het internationaal recht.
Wanneer de BDS-beweging een wereldwijd beroep doet op gewetensvolle mensen om te helpen een eind te maken aan het drievoudige systeem van onderdrukking door Israel van de Palestijnen, dan vraagt zij niet om iets heroïsch te doen, maar om een diepe morele verplichting na te leven om niet medeplichtig te zijn aan onderdrukking. Immers, vanwege de miljarden dollars die jaarlijks door westerse staten, met name door de Verenigde Staten en Duitsland, ruimhartig aan Israel worden verstrekt, evenals de lucratieve wapenhandel met Israel, subsidiëren belastingbetalers in betreffende westerse landen in feite schendingen door Israel van het internationaal recht. Daarvan is sprake in een tijd dat er in de betreffende landen op sociale voorzieningen zwaar wordt bezuinigd, de werkloosheid sterk is gestegen en de natuur wordt verwoest. Een eind maken aan medeplichtigheid aan Israelische misdaden is niet alleen goed voor de Palestijnen, het is zeker ook goed voor al diegenen in de wereld, die strijden voor sociale en economische rechtvaardigheid en tegen eeuwigdurende oorlogvoering.
Voortbouwend op de door haar behaalde successen, verspreidt de BDS-beweging – geleid door het BDS-National Committee (BNC), de grootste coalitie binnen de Palestijnse civil society – zich over de wereld en behaalt nieuwe belangrijke overwinningen.
Nog maar enkele dagen terug nam de American Studies Association (ASA) met een ruime meerderheid van 2:1 een resolutie aan waarin de academische boycot van Israel is bekrachtigd. In april was de Association for Asian-American Studies het eerste academische orgaan in de Verenigde Staten dat tot de academische boycot van Israel besloot. Rond dezelfde tijd besloot de Belgische Federatie van Franstalige Studenten (FEF) met 100.000 leden, tot een boycot van academische instellingen in Israel. Evenzo de Teachers Union of Ireland. In maart 2011 verbrak de Universiteit van Johannesburg al zijn banden met de Ben Gurion Universiteit vanwege Israels schendingen van de mensenrechten.
Studentenraden op verscheidene Noord-Amerikaanse universiteiten , waaronder de Universiteit van California, Berkeley, hebben besloten tot desinvesteren in bedrijven die van de Israelische bezetting profiteren.
de lijst is lang
Steun voor BDS is voorts gekomen van grote internationale vakcentrales met miljoenen leden in ondermeer Zuid-Afrika, Groot-Brittannië, Ierland, India, Brazilië, Noorwegen, Canada, Italië, Frankrijk, België en Turkije.
Veolia, een vervoersbedrijf dat medeplichtig is aan de bezetting, heeft contracten aan zijn neus voorbij zien gaan, dan wel offertes voor contracten moeten intrekken in ondermeer Zweden, Groot-Brittannië, Ierland en nu ook in de Verenigde Staten. Daarbij waren orders ter hoogte van miljarden [!] dollars gemoeid.
G4S, het grootste beveiligingsbedrijf ter wereld, moet grote symbolische nederlagen incasseren door toedoen van BDS-activisme in de vorm van het mislopen van orders in Noorwegen en Zuid-Afrika, evenals bij het Europees Parlement en bij enkele Britse universiteiten, vanwege betrokkenheid bij de bewaking in Israelische gevangenissen waar Palestijnse gevangenen – onder wie kinderen – worden gemarteld. G4S erkent inmiddels de opgedane reputatieschade en heeft toegezegd zich gefaseerd te zullen terugtrekken uit economische activiteiten waarbij sprake is van schending van het internationaal recht door Israel.
De Britse supermarktketen Co-op – de vijfde grootste in Groot-Brittannië – heeft als beleid ingevoerd om bedrijven die actief zijn in de bezette Palestijnse gebieden, te boycotten.
De United Methodist Church riep vorig jaar op tot een boycot van producten uit de joodse nederzettingen, net als de Presbyterian Church USA en de United Church of Canada. De Mennonite Church USA is nog een stap verder gegaan, door te besluiten om niet langer te investeren in bedrijven die bij de Israelische bezetting betrokken zijn.
De Nederlandse overheid heeft in het openbaar Nederlandse bedrijven ‘ontmoedigd’ om zaken te doen met Israelische entiteiten in de bezette Palestijnse Gebieden. In het verlengde daarvan heeft het grootste Nederlandse bouwbedrijf, Royal Haskoning DHV, zich uit een rioolwaterzuiveringproject in door Israel bezet Oost-Jeruzalem teruggetrokken. Het Nederlandse waterbedrijf Vitens dat in handen is van de overheid, heeft het contract opgezegd met het nationale waterbedrijf van Israel, Mekorot.
In dezelfde geest heeft de Britse regering een leidraad voor zakelijke betrokkenheid bij de illegale joodse nederzettingen opgesteld.
Deze stappen volgen op de bekendmaking door de EU van richtlijnen die gericht zijn tegen financiering van Israelische projecten en entiteiten in de bezette Palestijnse Gebieden.
Deutsche Bahn, de spoorwegmaatschappij die in handen is van de Duitse overheid, heeft zich teruggetrokken uit een project op bezet Palestijns gebied. Voorts hebben ambtenaren van het Duitse Ministerie van Buitenlandse Zaken vertegenwoordigers van de Palestijnse civil society laten weten, dat het Ministerie alle Duitse academische instellingen heeft geadviseerd om contacten met de hogeschool in de joodse nederzetting Ariel op de Westelijke Jordaanoever te mijden.
Israels gewelddadige onderdrukking, etnische zuivering en belegering van de Palestijnen escaleert. Echter, het feit dat de wereldwijde BDS-beweging in de strijd om de hearts & minds van mensen in de wereld aan de winnende hand is, geeft ons hoop dat wij zullen zegevieren.
bron: al-Jazeera, 22 december 2013
Omar Barghouti is een onafhankelijke Palestijnse mensenrechtenactivist en een van de oprichters van de BDS-beweging; hij is de auteur van Boycott, Divestment, Sanctions: The Global Struggle for Palestinian Rights; Londen: Haymarket Books, 320 pp.
vertaling: Koen Bos
uit: Soemoed - jaargang 42, nummer 1 (januari-februari 2014); pp. 13-14