NPK PUBLICATIES - SOEMOED - JAARGANG 35, NUMMER 5-6
Annapolis
Naar verwachting zullen in de november de vertegenwoordigers van de Palestijnen (uit het kamp van PNA-president Mahmoud Abbas wel te verstaan), Israel, de Arabische landen, het Kwartet (Verenigde Staten, Russische Federatie, Europese Unie en het Kantoor van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties) en anderen in Annapolis, Maryland, voor overleg bijeenkomen. Waarover precies gesproken gaat worden is nog altijd niet duidelijk. Wat de Palestijnen betreft moeten de zogeheten final status issues bovenaan de agenda staan: de grenzen van een te vormen Palestijnse staat, de status van Jeruzalem en de rechten van de Palestijnse vluchtelingen. Israel heeft van zijn kant aangegeven dat het vooral moet gaan over waarover het in vervolgoverleg zal moeten gaan (en zal in de tussentijd lekker aan de joodse nederzettingen en de Muur kunnen doorbouwen). Tot de afwezigen behoort Syrië, omdat de Hoogvlakte van Golan - Syrisch grondgebied dat in 1967 door Israel bezet en later geannexeerd is - niet op de agenda staat. Dat past immers in de Israelische politiek om de diverse dossiers van elkaar gescheiden te houden, om zo de ruimte te hebben de betrokken partijen tegen elkaar uit te spelen. Syrië, Iran en HAMAS hebben al aangekondigd in Damascus een tegenoverleg te zullen organiseren. Kortom, het lijkt allemaal meer van hetzelfde te gaan worden.
Wat hoopt de regering van George Bush jr. die de partijen voor het overleg bijeen heeft geroepen, met dit diplomatieke initiatief eigenlijk te bereiken? Op korte termijn in ieder geval een versterking van de positie van PNA-president Abbas ten opzichte van HAMAS. Daarnaast wordt het aan banden leggen van de Israelische expansiepolitiek gezien als een voorwaarde om met bevriende Arabische regimes een front tegen Iran te kunnen vormen, waarbij op bestaande anti-shi'itische sentimenten in de overwegend soennitische Arabische wereld wordt ingespeeld.
Israel wil zijn eigenmachtig optreden tegen de Palestijnen en zijn voldongen-feiten-politiek het liefst ongestoord voortzetten, maar kan zijn broodheer niet schofferen. In een Amerikaans verkiezingsjaar zal het Israel daarbij niet lastig gemaakt worden en voorts is de positie van de Palestijnen zwakker dan ooit. Daar staat tegenover dat het initiatief Israel mogelijk een opening naar de - op grond van hun kapitaal - invloedrijke Golfstaten biedt en dat is niet niets. Tot nu toe is de rij van Arabische landen beperkt gebleven tot Marokko, Tunesië, Egypte en Jordanië. Met de vorming van Amerikaans-Arabisch front tegen Iran zou bovendien een Israelische droomwens in vervulling gaan.
Maar wat als het diplomatieke initiatief op een (al dan niet verhulde) mislukking uitdraait? Zal dat het politieke einde van Abbas en de zijnen betekenen en omgekeerd de positie van HAMAS versterken? Zullen de Arabische regimes in eigen land op het Palestina-dossier verder onder druk komen te staan? Zal het politiek hachelijker worden om met de grote steunpilaar van Israel - die op grond daarvan mede verantwoordelijk is voor het fysieke en structurele geweld tegen de Palestijnen - een gezamenlijk front tegen Iran te vormen?
In het hele verhaal is nauwelijks gerept over de Palestijnen. Dat klopt, want met het waarborgen van hun rechten en het veiligstellen van hun belangen heeft het allemaal niets van doen. In Annapolis zullen Abbas en de zijnen - gevangen is een quisling-dynamiek (zie de achterpagina van het vorige nummer van Soemoed) - deelgenoot zijn aan de begrafenis daarvan.
Met minachting en afschuw zien wij het op handen zijnde media-circus tegemoet.