NPK PUBLICATIES - SOEMOED - JAARGANG 33, NUMMER 2
de StopdeMuur! Karavaan reist door Nederland
Sonja Zimmermann
In heel Europa maar ook in Nederland stond protest tegen de Israelische Apartheidsmuur het afgelopen jaar centraal in het werk van de Palestina solidariteitsbeweging. Door samen te werken voor hetzelfde doel hoopte de Europese solidariteitsbeweging een sterk geluid te kunnen laten horen dat regeringen en EU zou overhalen tot effectieve actie tegen de Muur. Nederland had daarbij in 2004 een voortrekkersrol, vanwege het advies van het Internationaal Gerechtshof over de juridische gevolgen van de muur, maar ook vanwege het voorzitterschap van de EU dat Nederland in de tweede helft van 2004 bekleedde. Samen met de Palestijnse Gemeenschap Nederland en Stop de Bezetting initieerde het Nederlands Palestina Komitee (NPK) de Stop de Muur! Karavaan, een informatieproject over de Muur. HIVOS ondersteunde het project financieel. In onderstaande tekst worden een paar sterke en minder sterke aspecten van het project belicht.
opzet Karavaan
Het Karavaan-project heeft een flexibele opzet: Door een aantal basismaterialen aan te bieden (folders, affiches, informatiemappen, model persbericht, een spandoek, een PowerPoint presentatie, een modelmuur, sprekers, en een reizende tentoonstelling) wil het lokale organisaties in staat stellen een informatieve bijeenkomst te organiseren over de situatie in Palestina, in het bijzonder de Apartheidsmuur. Het project wil een zo groot mogelijk gebied van Nederland bestrijken. Ook wordt er in het project naar gestreefd om met een diversiteit van partners samen te werken. Door de activiteiten zelf en de publiciteit eromheen streeft de Stop de Muur! Coalitie ernaar dat in alle hoeken van Nederland het bewustzijn over de problematiek groeit, maar ook dat het netwerk van solidariteitsgroepen wordt uitgebreid en versterkt.
Randstad-bias
Tot nog toe was het project twintig maal actief, aanvankelijk vooral in de randstad (Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht) maar later ook in Den Bosch, Leeuwarden en Middelburg. Er liggen plannen voor Nijmegen, Almere, Maastricht, Groningen en Zutphen. In de eerste fase van het project lijkt er sprake te zijn van een zekere 'Randstad-bias', omdat veel van de activiteiten tijdens het eerste half jaar in de Randstad plaatsvinden.
Toch zijn reeds in de eerste fase van het project de contacten buiten de Randstad gelegd. In de praktijk blijkt het Karavaan aanbod op lokaal niveau enige rijpingstijd nodig te hebben, ook daar waar in principe belangstelling bestaat om iets te organiseren rond het thema Stop de Muur. Een ontvangende organisatie moet een Stop de Muur activiteit inpassen in haar bestaande programma. De Karavaan moet bij zijn voorbereidingen rekening houden met wachttijd en soms tijdverlies. Anders gezegd is op onbekend terrein veelal een diepgaande tijdsinvestering nodig voordat een activiteit van start kan gaan.
bewustwording
De Stop de Muur! Activiteiten namen uiteenlopende vormen aan, zoals discussiebijeenkomsten, straatacties met kraam, en tentoonstellingen. Ook was de Karavaan regelmatig met een info-stand te vinden tijdens bijeenkomsten van derden. In hoeverre dragen de acties daadwerkelijk bij aan kennis en bewustwording, en welke soort acties gooit daarbij de hoogste ogen?
Een discussieavond in Delft die bijgewoond werd door 70 personen zal in directe zin maar 70 personen hebben bereikt. De vóórinformatie en verslaglegging in plaatselijke media zal echter bij een groot aantal mensen van uiteenlopende maatschappelijke groeperingen in de huiskamer komen. Een interessante spin-off is dat de initiatiefgroep in een plaats als Delft, dat een stedenband heeft met de Israelische stad Kfar Saba, naar aanleiding van de Stop de Muur! bijeenkomst gemotiveerd is om te streven naar samenwerking met de bijna volledig door de Apartheidsmuur ingesloten Palestijnse stad Qalqiliya, die overigens naast Kfar Saba ligt.
Het Internationaal symposium 'The Wall in Palestine' dat in de Vrije Academie in Den Haag werd georganiseerd, evenals de erop volgende activistenbijeenkomst en demonstratieve tocht naar het Vredespaleis beoogden aandacht van publiek en pers te trekken voor de start van de hoorzittingen over de Muur. Getuige de grote deelname aan deze activiteiten en de vele artikelen in de landelijke en regionale pers is deze opzet zeker geslaagd.
Een discussiebijeenkomst biedt soms een goed handvat om de politieke temperatuur op te nemen. In Alkmaar werd bijvoorbeeld gediscussieerd naar aanleiding van de paradigma's van de publiciste Anja Meulenbelt. Een standpunt kan al snel met behulp daarvan worden herleid en dat geeft veel helderheid.
De fototentoonstelling geeft een goed visueel beeld van het Israelische muurproject. In Leiden, waar de tentoonstelling buiten was opgesteld bij de Burcht, kon met de tentoonstelling over de muur in Palestina een koppeling worden gelegd naar muren in Leiden door samen te werken met de manifestatie van de Stichting Tegenbeeld over de Leidse Muurgedichten. De Leidse muurschilder Jan Willem Bruins was gedurende twee dagen op het Burgplein aanwezig om op een symbolische apartheidsmuur een gedicht van de Palestijnse dichter Mahmoud Darwish te schilderen. De Burcht is op zomerdagen een goed bezochte plek, mede vanwege het populaire terras. Twee lokale bladen schreven over deze actie, terwijl de voordracht door de Leidse publicist Hans Feddema in zijn geheel werd afgedrukt in de Vredeskoerier onder de titel 'Etnische Zuivering in Palestina'.
Door info-stands en kramen (Alkmaar, Haarlem, Amsterdam, Leiden, Rotterdam, Delft, Rijswijk, Den Bosch) wordt een heel divers publiek bereikt. Graadmeters voor belangstelling vanuit het publiek zijn bijvoorbeeld de opgehaalde steunhandtekeningen, verkoop van materiaal, en veelal pittige discussies aan de kraam. Per gelegenheid worden honderden mensen bereikt, in Haarlem werden bijvoorbeeld op één middag 400 steunhandtekeningen opgehaald.
De Karavaan biedt goede mogelijkheden om de actualiteit te belichten. Sinds het aantreden van PNA-president Mahmoud Abbas (Abu Mazen) bestaat bij het brede publiek de indruk dat vrede binnen handbereik ligt. Dossiers over bijvoorbeeld de tragedie van Jayyous - een Palestijns dorp op de Westelijke Jordaanoever, waarvan de inwoners door de Muur van hun grond zijn afgesneden - maken echter duidelijk dat er daar juist sprake is van een opgevoerde Israelische expansie, en dat de bouw van de Muur onverminderd doorgaat.
samenwerking
Een heel belangrijke dimensie van de Karavaan is de versterking en uitbreiding van samenwerkingsverbanden. In Palestijnse kring is de Nederlands Arabische Stichting een nieuwe en betrouwbare partner gebleken. Ook werd samengewerkt met United Civilians for Peace (met name voor het internationale seminar in de Vrije Academie), Een Ander Joods Geluid (met Hajo Meijer als gastspreker tijdens discussiebijeenkomsten), en de Werkgroep Midden-Oosten van GroenLinks. Op lokaal niveau werd samengewerkt met het Breed Platform Palestina in Haarlem, de Initiatiefgroep Delft tegen Israels Apartheidsmuur, Stop de Bezetting afdeling Leiden, de Stichting Tegen Beeld, het Rotterdams Palestina Komitee, Alkmaars Vredesplatform, de Werkgroep Groningen-Jabalya, de Pauluskerk (Rotterdam), en de regionale werkgroep Midden-Oosten in Den Bosch.
Het Karavaanproject zal voortduren tot medio 2005. In juli gaat op initiatief van het Europese netwerk 'Coordination de Strasbourg' een geheel andere Karavaan van start, namelijk de Karavaan voor het internationaal recht (Caravan du Droit), een gemotoriseerde Karavaan die in juli vanuit alle hoeken van Europa naar Palestina zal reizen. De Stop de Muur! Karavaan zal daarmee het stokje kunnen doorgeven aan de Caravan du Droit. Over de Caravan du Droit wordt elders in dit nummer van Soemoed bericht.
Sonja Zimmermann is lid van het Nederlands Palestina Komitee