Een analyse door Jan Elshout

Onzuiver in het interview met de premier was de weergave “Hamas jaagde Fatah weg. Toen was er een bestand, eenzijdig door Hamas opgezegd. Die begonnen raketten af te schieten. Dan komt moment dat Israël moet ingrijpen”. Dat gaat voorbij aan een constructieve opstelling van Hamas in de periode 2005-2008.
De eenheidsregering is door het Westen werken onmogelijk gemaakt. Door het Westen gesteund mislukt geweld door Fatah maakte dat deze Gaza ontvluchtten (A).
Hamas hield zich goed aan een bestand dat door Israël 5 nov. eenzijdig doorbroken werd (B). Ook als er weken geen raketten waren, bleef de blokkade. Herhaalde bereidheid van Hamas om het bestand te vernieuwen stuitte op Israëls onwil om een eind te maken aan de afsluiting en de humanitaire ramp daardoor (C).

Het “dan moet Israël wel ingrijpen” toonde begrip voor Israëlisch geweld, al worden beide partijen opgeroepen af te zien van geweld. Met dat “begrip” werd in feite ruimte gegeven aan verdere moordpartijen. Dat gold ook voor het volhouden, later in het Kamerdebat, dat Israël geen oorlogsmisdaden beging. Alleen al de bouw van nederzettingen is een oorlogsmisdaad. Vergeten wordt ook het langdurige en structurele karakter van Israëlisch geweld (D). Geloof in geweld is daar typerend. In lijn daarmee werden de laatste maanden doctrines ontwikkeld om geweld te maximaliseren (E). Maanden is er voor de huidige inval getraind. Het is Israël dat in de geschiedenis steeds geweld initieerde en daar politieke voordelen uit haalde (F). Ook zijn massale Israëlische mensenrechtenschendingen typerend (G). Voor dat geweld past geen “begrip”.

Schokkend was dat de oorzaak van het geweld (etnische zuiveringen in 1948 en 1967, langdurige bezetting sinds 1967 en een doelbewust gecreëerde humanitaire ramp in Gaza) niet eens ter sprake kwamen. Hieruit bleek een volkomen onbegrip voor de Palestijnse kant. Zoals “begrip” getoond werd voor de Israëlische kant had de premier ook kunnen zeggen “Ik begrijp dat de jarenlang ontrechtte Palestijnen, die machteloos zijn en geen enkel perspectief hebben, raketten afvuren, al blijft dat fout”.

Gebrek aan begrip t.o.v. Palestijnen ligt ook ten grondslag aan de houding van de internationale gemeenschap. EU ministers van BuZa maakten onlangs duidelijk dat massale onderdrukking en ontrechting van Palestijnen goed samen gaan met handelsvoordelen (H). Als ministers toen duidelijk hadden gemaakt dat elk gesprek over handelsvoordelen uitgesloten is, als Israël niet eerst alle VN resoluties erkent (en begint ze uit te voeren, zoals met ontruiming van nederzettingen), was de huidige oorlog wellicht nooit uitgebroken.
Ook de VN laat het afweten. VN-VR resolutie 1850 zegt feitelijk dat Palestijnen het zelf maar moeten uitzoeken.
Kwartet voorwaarden zijn onevenwichtig, zoals ik in een artikel in Internationale Spectator besprak (I).
“Erkenning van Israël” moet een resultaat zijn van onderhandelingen, geen voorwaarde. Bovendien is het haast immoreel om de verdrevenen uit 1948 en 1967 in feite te vragen met die verdrijving in te stemmen.
Het is Hamas dat hiervoor een pragmatische oplossing vond: een 20-jarig bestand op basis van 1967 grenzen en formele vrede in een volgende generatie (als de vluchtelingen uit 1948 en 1967 er niet meer zijn) . De Israëlische ex-minister Klein vond dit “innovatief” (zie ook A). Die wil tenminste spreken met Hamas.
Helaas toont de huidige Israëlische regering geen enkele vredeswil (J).

Thans is een onmiddellijk bestand nodig (waar ook de Nederlandse regering voor pleit). Alleen niet een bestand waarbij de raketten ophouden en de blokkade in stand blijft (zoals tot nu toe bij bestanden). De Israëlische vredesactivist schrijft over het optreden van Israël: “Conducting war in the world’s most thickly populated area condemns a whole generation of Israelis to become war criminals” (Gush Shalom, 7-1-2009).
Maar wat vooral telt: men moet terug te keren tot de kern: een einde te maken aan een zeer gewelddadige bezetting van Palestijns gebied, gepaard gaande met massale mensenrechtenschendingen. Tot nu toe lag de nadruk niet op het opheffen van de bezetting, maar op het onmogelijk maken van elke vorm van verzet daar tegen. Het wordt tijd terug te keren tot de kern. Daarvoor is grote druk op Israël nodig. Die kan niet uit de VS komen (die zijn niet gericht op een “rechtvaardige oplossing” maar op het “maximaliseren van Israëlische voordelen”). Europa moet dus het voortouw nemen. Ook Nederland.
Jan Elshout, 10 januari 2009



Nadere onderbouwing van :
Ook binnen het CDA andere stemmen


A Hamas 2005-2008
In het artikel “Hamas, partner voor vrede?” 1) dat verkort verscheen in Internationale Spectator 2) beschreef ik positieve ontwikkelingen binnen Hamas. Bereidheid tot vrede bleek uit de “prisoners agreement” en de bereidheid tot een 20-jarig bestand op basis van de grenzen van 1967. Een volgende generatie zou dan formeel vrede moeten sluiten (als de vluchtelingen van 1948 en 1967 er niet meer zijn). De Israëlische ex-minister Menachem Klein noemde dit idee “innovatief” 3). Deze pragmatische benadering door Hamas bleek ook uit de brief die Hanyeh kort na de verkiezingen schreef aan Bush (Haaretz 14-11-2008, nooit beantwoord).
Direct na de verkiezingsoverwinning in januari 2006 verklaarde Hamas zich bereid een eenheidsregering te vormen, hoewel ze zelf een voldoende meerderheid hadden. Ex-CIA agente Kathleen Christison beschrijft hoe de ten slotte gevormde eenheidsregering door het Westen zo tegen gewerkt dat regeren onmogelijk was 3). Door het Westen opgeleid Fatah troepen schuwden daarbij geweld niet. Zo werd bij terugkeer uit het buitenland een moordaanslag op premier Hanyeh gepleegd vanuit een gebied waar alleen Fatah troepen waren. Toen de Fatah (minderheid) trachtte met geweld Hamas (meerderheid) in Gaza omver te werpen mislukte dat. Fatah vluchtte en zo werd Hamas de baas in Gaza. Dat is anders dan “met geweld de macht grijpen” (wat men vaak in kranten leest).
Ook eind vorig jaar was Hamas bereid de eenheidsregering te herstellen, maar dat liep vast op de weigering van Fatah om de massale arestaties van Hamas leden op de Westoever ongedaan te maken (Jordan Times,
22-11-2008).
Een analyse m.b.t. Haams over de periode 2005-2007 is te vinden in “Hamas, partner voor vrede?”.

B Israël verbrak het bestand
Niet alleen met de bombardementen op 5 november, maar ook aan het handhaven van de afsluiting handelde Israël tegen het bestand. Haaretz schrijft tegen het einde van de bestandsperiode (24-12-2008) “Hamas refrained from firing a single shell” (enkele kleinere groepen deden dat wel, steeds na Israëlische aanvallen). De krant meent dat een hervatting van het bestand binnen handbereik moet zijn omdat alles wat Israël moet doen is aanvallen stoppen en regelmatige bevoorrading toestaan.

C Humanitaire ramp
De door hr. Balkenende met geen woord genoemde doelbewust geschapen humanitaire ramp in Gaza wordt duidelijk uit diverse recente rapporten:
Op 26-11-2008 is er door de UN een “urgent appeal for humanitarian assistance” voor zowel de Westoever als Gaza, maar met name Gaza.
De situatie is reeds dan zo ernstig dat UN Humanitarian Coordinator Maxwell Gayland zegt “This is an assault on human dignity with severe humanitarian implications”.
Op 7-12-2008 waarschuwt de Wereld Bank dat Gaza een “collapse” nadert. Ook zaken als electriciteitsvoorziening en riolering werken niet meer.
Op 18-12-2008 merkt commentator Daniel Levy in het Israelische blad Haaretz op dat de omvang van de bewust door Israel gecreëerde humanitaire crisis een “disintegration like Somalia” nadert.
Onderzoeker Chris Hedges meldt in Desert Peace op 27-12-2008 dat de helft van de kinderen in Gaza chronisch ondervoed is en dat 82 % lijdt aan ernstige post traumatic stress disorder.
Sara Roy geeft op de Israëlische mensenrechtensite www.kibush.co.il op 27-12-2008 een actueel overzicht over een dan al rampzalige situatie. Het World Food Program meldt in zijn rapportage over december dat er vrijwel niets over de grens kwam.
UNWRA directeur John Ging meldt op 18-12-2008 dat alle voedsel distributie gestaakt moest worden omdat er sinds 5 november vrijwel niets meer door gekomen was. Hij merkt op “The breakdown of an entire society is happening in front of us, but there is little international response beyond UN warnings that are ignored”.
De situatie in Gaza was zo ernstig dat VN rapporteur Falk (die Gaza niet in mocht) reeds vòòr de huidige gevechten sprak van een “crime against humanity”en “prelude to genocide”.
Vaak worden de raketten in verband gebracht met Hamas raketten. De blokkade werd echter ingesteld als straf voor de Hamas verkiezingsoverwinning in januari 2006. Sharon’s woordvoerder sprak over “put them on a diet”. Toen werd ook bijv. de zeezone van 20 mijl tot 3 mijl gereduceerd, daarmee visserij onmogelijk makend. Daarna duurde het (eenzijdige) bestand nog maanden voort. Ook zijn er recent vele weken geweest waarin er geen raketten waren, maar toch de blokkade niet verlichtte.

D Israëlisch geweld structureel
Structureel geweld is er niet alleen als er bloed vloeit. Uitbreiding van nederzettingen, de judaizering van plaatsen als Jaffa/Acre/Oost Jeruzalem, de Muur, ontnemen toegangsrechten, settler geweld toestaan, blokkeren van economische ontwikkeling van Area C, massale arrestaties, rechtsbescherming ontnemen en natuurlijk doelbewust bijna doodhongeren van de Gaza bevolking zijn dat evenzeer. In een brief aan minister Verhagen n.a.v. zijn M.O. verslaggeving wijs ik op een groot aantal mensenrechtenschendingen waar Verhagen in zijn verslag met geen woord op ingaat 4). Voor de TV verklaarde hij bij buitenlandse bezoeken contact te willen met mensenrechten-organisaties, maar bij zijn bezoek aan Israël ontweek hij ze geheel.
Net als premier Balkenende ben ik tegen geweld, maar dan moet je ook de moed hebben het Israëlische structurele geweld te bekritiseren.

E Geweld typerend voor Israël
Tijdens een door GEMAK georganiseerd seminar wees onlangs de Israëlische psychiater Dr. Ruchana Marton er op dat geloof in geweld kenmerkend is voor de Israëlische samenleving. Haaretz (5-10-2008) beschreef de zojuist ontwikkelde “Dahiyah Doctrine”. Die kwam er op neer dat in Libanon in 2006 niet genoeg geweld was toegepast. Het leger moest, om zijn “deterrant capacity” te herstellen veel meer geweld toe passen. Gaza lijkt hier de toepassing van.
Ik citeer woorden van de Israëlische commandant Galant (Haaretz 28-12-2008): “send Gaza decades in the past” en “achieving the maximum number of enemy casualties”. Dat zijn zeker geen legitieme oorlogsdoelen. Als men “terreur” definieert als “met geweld willen bereiken van politieke doelstellingen” dan is dit een voorbeeld . Minister Livni sprak in Haaretz (22-12-2008) van “strategic objective to topple the Hamas regime in Gaza”. Het feit dat dit democratisch gekozen was, werd blijkbaar niet in haar beschouwingen meegenomen.

F Israël initieerde steeds geweld
In het aangehechte artikel “Mag Israël zich verdedigen? wijs ik er op dat historisch Israël steeds de partij was die geweld initieerde. De vraag “Mag Israël zich verdedigen? “ is daarom geheel misplaatst. Natuurlijk mag dat, maar niet met middelen die volgens Daniel Levy “exceed all proportion and cross every red line of humaneness, morality international law and wisdom” (Haaretz 29-12-2008).
Het bijgaande artikel “Mag Israël zich verdedigen? “ toont dat de relevante vraag luidt “Mag Israël voortdurend nieuwe cycli van geweld starten? “.
In artikel uit 2003 in De Brug 6) wijs ik op de analoge gang van zaken tijdens de eenzijdige bestanden van 2001, 2002, 2003 en 2006-2007: ook “radicale” organisaties hielden zich er goed aan, terwijl Israëlisch geweld doorging. Ze kwamen alle ten einde door een extreme vorm van Israëlisch geweld.
Een commentaar in Haaretz (12-2-2008) wijst er op dat de eerste Hamas zelfmoordaanslag in 5 jaar (Dimona) volgde op grootschalig Israëlisch geweld in Gaza waarbij tientallen Palestijnen omkwamen.

G Grootschalige schending van mensenrechten
Enkele voorbeelden kwamen reeds ter sprake. Ik noem een groot aantal rapporten als van B’Tselem, Yesh Din, Adalah, Amnesty, e.d. Opvallend is dat de Nederlandse pers (waar onder het aan “ons” verwante Trouw) er nauwelijks aandacht voor heeft.

H Handelsvoordelen
Ondanks het feit dat het Europese parlement zich voor uitstel had uitgesproken zegden EU ministers van Buitenlandse Zaken op 8-2-2008 Israël handelsvoordelen toe. Verontrustend was toen reeds dat de Israëlische regering trots was dat in de ontwerp overeenkomsten de koppeling met mensenrechten feitelijk was los gemaakt.
Geschokt vernam ik op 7-1-2009 van Teletekst dat de Nederlandse regering dit standpunt herhaalt. Een grotere minachting voor mensenrechten is niet denkbaar. Hier wordt een “license to kill” afgegeven, alsmede een bij voorbaat akkoord verklaring met het voortzetten van massale mensenrechtenschendingen.
Het argument dat Nederland door “in gesprek te blijven met Israël” meer invloed kan uitoefenen is al meer dan 40 jaar ondeugdelijk gebleken. Tot nu toe is er door die “invloed” niet één nederzetting ontruimd. In feite steunt Nederland al 40 jaar de realisatie van Groot-Israël.

I Onevenwichtige Kwartetvoorwaarden
In mijn artikel in Internationale Spectator 2) ga ik in op de onevenwichtigheid van Kwartetvoorwaarden. Afgezien van het feit dat het haast immoreel is vluchtelingen uit 1948 en 1967 achteraf te laten instemmen met hun verdrijving en Hamas een zeer pragmatische oplossing daarvoor heeft (zie A), heeft de erkenning door de PLO in 1988 geen enkel voordeel opgeleverd: er werd geen Palestijnse staat erkend en tijdens de rust van de Oslo jaren was er een dramatische toename van nederzettingen. De eis van “erkenning als Joodse staat” houdt bovendien instemming met de discriminerende behandeling van Arabische inwoners in.
De eis “afzweren van geweld” is zonder meer in strijd met de Conventie van Genève, die gewapend verzet tegen een bezettende macht toestaat (mits tegen de bezettende macht zelf gericht en niet tegen burgers).
Wij zagen dat de hele Israëlische filosofie op “geloof in geweld” is gebaseerd (zie D en E) en niemand vraagt van Israël “afzweren van geweld”.
De eis van “instemmen met vorige akkoorden” is lachwekkend vanwege het feit dat Israël zich nooit aan welk akkoord dan ook gehouden heeft en in strijd met 39 UN resoluties handelt.
In Civis Mundi bespreekt de ex-VU hoogleraar De Waard de noodzaak Israël aan het internationale recht te houden 8)”.
Een artikel in The Jordan Times (24-12-2008) bemerkt dat met VN-Veiligheidsraad resolutie 1850 zelfs de schijn dat internationaal recht een rol speelt is weggenomen: “What is hidden in this language is very dangerous indeed. By defining the “core issues”as “bilateral”, to be subjected to “negociations”between hopelessly unequal parties, the Security Council is in effect sidelining decades of international law, undermining its own authority and writing off Palestinian rights”.

J Geen vredeswil bij Israël
Het gebrek aan wil om over de echte punten te praten blijkt wel uit het feit dat Jeruzalem niet eens genoemd mag worden in na-Annapolis besprekingen. Bekend is dat daarbij niets bereikt is. In mijn artikel hier over 9) schrijf ik dat het conflict eenvoudig van aard is: Israël wil zich niet terugtrekken en het Westen wil Israël daar niet toe dwingen. Dat is al ruim 40 jaar de impasse. Israël kan dus volstaan met consistent “nee” zeggen.
In de statuten van Kadima staat nog steeds dat Israël recht heeft op geheel Palestina : “The Israeli nation has a national and historic right to the whole of Israel. However, in order to maintain a Jewish majority, part of the Land of Israel must be given to maintain a Jewish and democratic state”. Dat komt overeen met Sharon’s idee om Palestijnen op te sluiten in enkele (wat anderen noemen) “ Bantustans”.
De uitgelekte Israëlische voorstellen van minister Livni (Haaretz 25-8-2008) komen neer op het blijvend beheersen van de Westoever door militaire steunposten, het leger in de Jordaanvallei en beheersing van het luchtruim en alle grenzen. Gaza laat zien wat “beheersing van alle grenzen” betekent. Annexatie van 6.8 % van de Westoever lijkt niet veel, maar dat betreft strategisch gelegen nederzettingen die Palestijns gebied maximaal doorsnijden en vrijwel alle waterbronnen bevatten. Dat klopt met het doel van de nederzettingen: een Palestijnse staat onmogelijk maken.
De onwil van Israël om de echte problemen te bespreken blijkt wel uit haar uitlating (Haaretz 25-5-2008):
“The Palestinians will be able to celebrate independence only once the word nakba has been erased from their lexicon”.
Het gebrek aan bereidheid, zowel bij het Westen als Israël wordt beschreven in een artikel “Is het conflict Israël / Palestina echt zo moeilijk? “.
De doorgaande processen van ontrechting van Palestijnen zijn zo ernstig dat de Israëlische auteur Ilan Pappe spreekt van “Genocide in Gaza, Ethnic cleansing on the West Bank” 10). Dat is in wezen wat wij nu zien.


Jan Elshout, 10 januari 2009





Referenties



1) Jan Elshout: “Hamas, partner voor vrede?”, VPK site 7-3-2007
2) Jan Elshout: “Palestina: meer dan Apartheid en daarom onoplosbaar?”, Int.Spectator maart 2007
3) Menachem Klein: “Hamas in Power”, Middle East Journal 61/3, Summer 2007
4) Kathleen Christison:” Thoughts on the Attempted Murder of Palestine. The Siren Song of Elliot Abrams” Counter Punch 27-7-2007
5) Jan Elshout, Brief aan Min. Verhagen dd. 4-3-2008 (kopie naar Cie. BuZa)
6) Jan Elshout: “Mag Israël zich verdedigen?” (31-12-2008)
7) Jan Elshout: “De Hudna, het eenzijdige bestand”, De Brug 51, dec. 2003
8) P. de Waard: “Volkenrecht als weg naar vrede tussen Israël en Palestina” , Civis Mundi 47/4, okt. 2008
9) Jan Elshout: “Is het conflict Israël / Palestina echt zo moeilijk? “, website Keerpunt 1-11-2008
10) Ilan Pappe: “Genocide in Gaza, Ethnic cleansing on the West Bank”, The Indypendent 28-1-2008

Lees ook andere artikelen van Jan Elshout:

Mag Israel zich verdedigen?

Is het conflict Israel/Palestina echt zo moeilijk?

Zie ook