Bij het ter perse gaan van het september/oktober-nummer van Soemoed was er eindelijk duidelijkheid: de komende vier jaar zal de Democraat Barack Obama president van de Verenigde Staten zijn. Een verademing in de ogen van velen, vooral van degenen die de afgelopen jaren - direct of indirect - de negatieve gevolgen van de politiek van George Bush jr. en diens neo-conservatieven hebben gevoeld. En natuurlijk ook een mijlpaal in de emancipatie van de Afro-Americans, die tot 40 jaar geleden aan institutionele discriminatie blootstonden en nadien, mede door het bestaan van allerlei informele mechanismen, een achtergestelde positie in de Amerikaanse samenleving zijn blijven innemen.

Zoals bekend zit de nieuwe president opgezadeld met enorme problemen, die grotendeels het gevolg zijn van het beleid van zijn voorganger: een enorme binnenlandse schuldenlast, een vrije markteconomie die nog slechts door grootschalige overheidssteun overeind gehouden kan worden, betrokkenheid bij slepende dan wel escalerende conflicten in het Midden-Oosten (hier ruim opgevat en zich uitstrekkend tot Iran, Afghanistan en Pakistan), en een ongekend sterk anti-Amerikanisme in de wereld.

Hoewel iedereen zal beseffen, dat het vinden van oplossingen voor de enorme economische problemen bovenaan de agenda van de regering-Obama zal staan, vragen Palestijnen en vele anderen in het Midden-Oosten zich niettemin af, of er onder ’de progressieve’ Obama, met zijn halve derdewereldachtergrond, iets van een begin van een fundamentele herziening van het Amerikaanse buitenlandbeleid verwacht kan worden. Vanzelfsprekend in de hoop dat dit zal bijdragen aan het vinden van uitwegen uit urgente problemen in de regio. Helaas zijn de voortekenen voor een dergelijke fundamentele herziening niet bepaald gunstig.

In het algemeen is het tamelijk naïef te veronderstellen, dat de buitenlandpolitiek van de Verenigde Staten zomaar door een president omgegooid kan worden. Want deze politiek wordt in belangrijke mate bepaald door belangen die de supermacht de Verenigde Staten wereldwijd heeft en probeert veilig te stellen. De afgelopen jaren zijn deze belangen onder druk komen te staan door de opkomst van nieuwe grootmachten als China en India en een herrijzend Rusland. Het is niet voor niets, dat de onder Bush jr. sterk gemilitariseerde buitenlandse politiek van de Verenigde Staten zich vooral in het Midden-Oosten – de grootste producent ter wereld van olie en aardgas en in het verlengde daarvan een rijke afzetmarkt - heeft gemanifesteerd (Irak, Palestina, Libanon, Syrië, Iran, Afghanistan, Pakistan).

De Amerikaanse Midden-Oostenpolitiek steunt daarbij sinds jaar en dag op de regionale bondgenoten Israel, Saoedi-Arabië en Egypte en daarnaast op Turkije, de kleine Golfstaten en Jordanië. Deze constellatie hoeft niet permanent te zijn, maar vooralsnog zijn er geen tekenen die er op wijzen, dat er op dit punt ingrijpende verschuivingen op handen zijn. Vooral de grote rol van Israel in de Midden-Oostenpolitiek van de Verenigde Staten, blijft een bedreiging vormen voor de belangen van de Palestijnen en vele anderen in de regio.

In de verkiezingscampagne van Obama heeft het vanzelfsprekend slechts ten dele – en vanwege de economische crisis zelfs in afnemende mate – gedraaid om de Midden-Oostenpolitiek van de Verenigde Staten. Daarbij is zijn toespraak op 4 juni tijdens een bijeenkomst van AIPAC – de meest invloedrijke zionistische lobbygroep in de Verenigde Staten – voor velen een koude douche geweest. Want bij die gelegenheid ging Obama verder dan uit electorale overwegingen van hem verwacht had kunnen worden, namelijk een totale identificatie met de politiek van Israel: van de confrontatiepolitiek tegen Iran, de recente daden van agressie tegen Syrië tot het isoleren van HAMAS. Klap op de vuurpijl was zijn opmerking, dat hij Jeruzalem beschouwt als de ondeelbare hoofdstad van de Staat Israel. Dat leverde hem een staande ovatie bij AIPAC op. Logisch, want deze woorden waren niet eerder in het openbaar uit de mond van een Amerikaanse president vernomen.

Dat Obama er niet voor is teruggeschrokken om Palestijnen en moslims wereldwijd (Jeruzalem als toekomstige hoofdstad; de heilige plaatsen) zo te schofferen, kan niet anders gezien worden dan als een teken aan de wand.