Max van Lingen maakt met Sonja Zimmerman, bestuurslid van de Nederlandse BDS-organisatie DocP, de balans op.

[in dit interview blijft helaas onvermeld, dat de BDS-campagne in 2008 door het Nederlands Palestina Komitee is opgestart, met een optreden in mei van een van de grondleggers van de BDS-beweging, Omar Barghouti, in de Singelkerk in Amsterdam, gevolgd door onder meer jarenlange acties bij vestigingen van Albert Heijn, een campagne binnen het FNV, en veel aandacht voor BDS in Soemoed; redactie website]

Wereldwijd heeft BDS een enorme vlucht genomen. Hoe staat het er in Nederland voor?

We hebben sprongen vooruit gemaakt. We zijn in 2011 begonnen met DocP, waarmee we voortbouwden op het netwerk Samenwerken voor Palestina. Ik had toen als persoonlijke doelstelling dat de boycot-beweging en de term ‘BDS’ landelijk bekend zouden worden. Dat punt hebben we nu wel bereikt. Het is nog niet zo dat heel Nederland meedoet aan de boycot of bezig is met desinvesteren, maar het is wel een thema geworden dat op de agenda staat. 

Hoe komt het dat er zoveel bekendheid is voor BDS?

Gek genoeg helpen onze tegenstanders ons hierin. Wanneer Joël Voordewind (ChristenUnie) bijvoorbeeld heel hard roept ‘maar als jullie producten uit nederzettingen niet meer in de winkel willen hebben, dan wordt dat een boycot’, zorgt dat alleen maar voor meer publiciteit. Daarnaast speelt het optreden van Israel ook een rol. De bombardementen van afgelopen jaar op Gaza hebben bijvoorbeeld veel losgemaakt.

Met onze acties zijn we soms ook in staat aandacht voor BDS te vragen. De verstoring van de theatervoorstelling van Lia Koenig leidde bijvoorbeeld tot kritiek in NRC Handelsblad. Dat gaf ons de gelegenheid een reactie te schrijven en op die manier opnieuw de argumenten voor BDS onder de aandacht te brengen. Het leidde ook tot een discussieweek in debatcentrum De Balie over de rol van de kunsten. 

Er wordt dus steeds meer over BDS gepraat. Maar zijn er ook concrete overwinningen?

Ja, een aantal bedrijven – en ook pensioenfonds PGGM – heeft besloten niet langer in Israelische bedrijven te investeren. De desinvestering van PGGM heeft heel veel aandacht gegenereerd. Het is echt een voorbeeld geworden voor anderen. Waterbedrijf Vitens heeft bijvoorbeeld besloten niet samen te werken met Mekorot. 

Pensioenfonds PGGM ging overstag, maar ABP niet. Waarom niet?

Waarom ze niet meteen overstag zijn gegaan is voor mij nog steeds een mysterie. Maar ze hebben hun handen nog niet ervan af getrokken. Ze zijn nog steeds met de Israelische banken in discussie. Maar dat proces heeft ook een einde. Misschien dat ze niet meteen overstag wilden gaan, PGGM heeft er ook vijf jaar over gedaan. Op het terrein van de sancties lijkt er minder schot in de zaak te zitten. 

Er is wel enige vooruitgang geboekt. Frans Timmermans heeft bijvoorbeeld richting bedrijven duidelijk gemaakt dat de nederzettingen niet van Israel zijn. Daardoor zijn er bedrijven die het niet meer aandurven om daar nog te investeren. Maar veel verder dan dat gaat het niet. Op Europees niveau lijkt er meer te gebeuren.

Maar het is de vraag of dat de goede kant op gaat. Federica Mogherini, hoge vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken van de EU, is bijvoorbeeld enthousiast geworden van een gesprek met Benjamin Netanyahu. Hij zei dat hij met de EU wilde afspreken hoeveel nederzettingen Israel nog gaat bouwen en dat het daarna ophoudt. Zij werd daar ‘warm’ van. Dat schiet volgens mij niet echt op.

Hoe komt het dat de houding van de Nederlandse staat nauwelijks verandert, terwijl de houding van de Nederlandse bevolking wel verandert?

Dat heeft deels met internationale relaties te maken. Nederland hecht veel waarde aan het trans-Atlantische bondgenootschap. Ik denk ook dat er vanaf de andere kant van de oceaan druk wordt uitgeoefend. Daarnaast zitten we met een oude generatie politici die Israël al decennialang steunen. Als je al jarenlang dezelfde visie hebt verkondigd, is het heel moeilijk die visie bij te stellen. Een koerswijziging is met deze politici erg lastig. 

Een partij die haar koers wel lijkt te hebben gewijzigd, maar niet ten goede, is de SP. Ik heb er nog niet met Harry van Bommel over gesproken. Dat hadden we eigenlijk wel moeten doen. Want is het nou een ommekeer? Vindt hij Hamas echt een terroristische organisatie? Was hij echt voor een economische boycot van Gaza? Want dat was echt ongelofelijk.

Hoe zit het met de zionistische organisaties? Hebben jullie daar veel last van? 

Eigenlijk is het tot nog toe beperkt gebleven. Ze proberen ons wel eens te pakken, maar we hebben geen uitgebreide smaadcampagne gehad. Dat was wel geval bij Studenten voor Rechtvaardigheid in Palestina (SRP). De zionisten zijn natuurlijk enorm bang voor de academische boycot, maar ze proberen ook meer kwetsbare groepen en personen te pakken. 

Racisme speelt daarbij absoluut een rol. Degene die bij ons het meeste last heeft van laster is ons Marokkaanse bestuurslid, terwijl zij niet actiever is geweest dan de rest. Daarnaast zijn mensen met een baan kwetsbaarder dan mensen zonder baan.

Welke kant gaat het op?

Ik denk dat we begonnen zijn aan het eindspel. Onlangs stond in de Israelische krant Haaretz dat het grootste compliment voor de beweging is dat Netanyahu BDS strategische vijand nummer één heeft genoemd. Dat Israel zich tot de tanden toe bewapent tegen BDS laat zien dat ze er echt bang voor zijn. Ze hebben nu een minister die zich speciaal bezighoudt met de strijd tegen BDS. Ze hebben veel geld, ze hebben goede advocaten, ze trekken alles uit de kast. Maar het gaat ze niet lukken. Daarvoor is de overtuiging dat BDS nodig is te groot.

Socialisme.nu 8 juli 2015