De bochten waarin het college van Amsterdam zich draait om toch een samenwerkingsverband met Tel Aviv aan te kunnen gaan, zijn indrukwekkend. Het heet sinds gisteren geen stedenband meer, maar samenwerkingsverband.

Dat is weliswaar een ander soort samenwerking dan een formele stedenband, en een succesje voor alle mensen die tegen de stedenband protesteerden. Maar de vragen die ik bij de stedenband had, gelden onverminderd voor de samenwerkingsovereenkomst.

PvdA onder druk gezet

De sleutelpositie bij de besluitvorming op 1 juli ligt bij de fractie van de PvdA. Die is de afgelopen dagen dan ook stevig onder druk gezet. Het CIDI roerde zich uiteraard (link). Maar ook pro-Israël PvdA’ers zoals Jacques Monasch, Harry van den Berg, Robbert Baruch en zelfs Vrij Nederland-journalist Max van Weezel lieten hun ware gezicht zien.

Zo blijkt Robert Baruch totaal geen boodschap te hebben aan het internationaal recht, dat alleen Tel Aviv als hoofdstad van Israël erkent:

“Eigenlijk zou Amsterdam ook een band moeten aangaan met Jeruzalem, want dat is de hoofdstad van Israël.”

En Max van Weezel, doorgaans toch een nadenkend man, ziet kennelijk nog steeds het onderscheid niet tussen Israël en joden en vraagt zich in een serie tweets af of Joden bij de volgende gemeenteraadsverkiezingen nog wel op de PvdA kunnen stemmen:

Ook de rest van de familie Van Weezel ging er eens goed voor zitten. Anet Bleich zingt in de Groene Amsterdammer (‘Een linkse stedenband – Amsterdam moet weten: Tel Aviv is het ándere Israël’, link) een lofzang op Tel Aviv en Amsterdam als twee verlichte steden, en suggereert dat het afwijzen van een samenwerking van Amsterdam met Tel Aviv hetzelfde is als het afwijzen van de staat Israël:

“De boycotbeweging bds, die zich sterk maakt voor het verhinderen van de stedenband met Tel Aviv, vergist zich of is niet eerlijk. Druk om een einde te maken aan de bezetting van Palestijns gebied? Oké, prima zelfs. Maar voor mij als linkse jodin is het even belangrijk om zeker te weten dat het bestaansrecht wordt erkend van Israël binnen de grenzen van 1967 als staat van al haar burgers (joods, Palestijns, druzisch of bedoeïen) en als Joods Nationaal Tehuis. Die erkenning spreekt niet vanzelf (het is afgezaagd, maar lees het handvest van Hamas). Van links Nederland, dat zegt voor een tweestatenoplossing te zijn, mag ik toch wel verwachten dat het Israël niet als een hete aardappel laat vallen?”

In het hele artikel geen woord over de Palestijnse bevolking van Tel Aviv, en wat hen overkwam in 1948 (link). (Kent Bleich die geschiedenis niet, of wil zij die even niet meer kennen?)

Dochter Natascha van Weezel krijgt in dezelfde Groene Amsterdammer (‘Klem tussen hamer en aambeeld – kanttekeningen bij het isoleren van Israël’, link) maar liefst drie pagina’s om aan te voeren dat ze de eisen van de beweging Boycot, Desinvesteren en Sancties “niet helemaal koosjer” vindt. Daarnaast schrijft zij op de website Nieuw Wij een artikel met als titel: ‘Waarom ik voor de stedenband Amsterdam – Tel Aviv – Ramallah ben’, (link):

“Kritisch zijn is nooit slecht, maar schiet alsjeblieft niet bij voorbaat iets af waar je niet genoeg vanaf weet. Boycot niet om het boycotten. Het argument van enkele partijen om ‘geen spanningen uit het buitenland te willen importeren’ is laf en paradoxaal genoeg gebeurt dat door dit soort beslissingen nu juist. Want voor het eerst in maanden zie ik weer afkeurende blikken als mijn ketting toevallig boven mijn jas uitsteekt.

De partijen die tegenstemden hebben zich duidelijk niet verdiept in de stedenbanden die Tel Aviv al wel heeft. Zij rekent namelijk niet alleen Den Haag, Keulen en Milaan tot haar zustersteden, maar ook… Gaza City.”

Nee, Natascha, wat dat laatste betreft zit je ernaast. Formeel heeft Tel Aviv sinds september 1998 samen met Barcelona een stedenband met Gaza, dat klopt. Maar sinds de Tweede Intifada heeft Tel Aviv er geen moer meer mee gedaan en ze willen al jaren het liefst af van die stedenband (link).

Waarom uitgerekend nu die stedenband met Tel Aviv?

Hoe het ook zij, geen van die herrieschoppers gaat in op de reeks valide argumenten (uitstekend samengevat door Jaap Hamburger van Een Ander Joods geluid, link) die inmiddels door velen zijn aangevoerd tegen samenwerking van Amsterdam met Tel Aviv. Ik beschreef eerder al de merkwaardige achtergrond van het plan: eerst moest de stedenband met Tel Aviv – op voorstel van Ronny Naftaniel, die toen nog directeur van het CIDI was – dienen als compensatie voor de samenwerking van Amsterdam in een project in een Jordaans vluchtelingenkamp; daarna moest een samenwerkingsverband met Ramallah in Palestina de voorgenomen stedenband met Tel Aviv compenseren (link).

Ik stelde het college van Amsterdam en de PvdA-fractie daarover vorige week schriftelijk twee simpele vragen, die ook voor een samenwerkingsverband blijven gelden (link):

1.       Wat is nou precies de reden dat Amsterdam uitgerekend nu, op dit moment, zo ontzettend graag een stedenband aan wil gaan met Tel Aviv?

2.       Als “wel of geen onlusten” een criterium is om – nu er geen “onlusten” zijn – een stedenband aan te gaan met Tel Aviv, wat gaat Amsterdam dan doen als er opnieuw “onlusten” ontstaan? Wordt de stedenband dan weer ontbonden?

Van het college heb ik nog geen antwoord. Marjolein Moorman, fractievoorzitter van de Amsterdamse PvdA antwoordde:

“De PvdA is geen voorstander van de stedenband met Tel Aviv. De stad Tel Aviv valt ons inziens niet los te zien van de staat Israël en daarmee van haar optreden in het voortdurende Midden -Oostenconflict en de bezetting van de Palestijnse gebieden. Dat kan niet worden rechtgetrokken door als ‘compensatie’ ook een relatie met Ramallah aan te gaan. Alleen het feit al dat er gecompenseerd moet worden met een andere stad, geeft aan hoe gevoelig de kwestie is.

Bij ons staan de beelden van vorig jaar zomer nog vers in het geheugen. Ik denk bij veel andere Amsterdammers ook. Wij vragen ons af hoe om te gaan met een stedenband als het conflict opnieuw oplaait, hetgeen zeker niet alleen hypothetisch is, en opnieuw disproportioneel geweld wordt gebruikt. We willen niet dat de Amsterdamse raadzaal speelveld wordt in de strijd.

Vorige week nog verscheen een VN rapport waarin werd geconcludeerd dat Israel en Hamas vorig jaar zomer kinderrechten hebben geschonden. Vooral Israel wordt hierin flink veroordeeld. De timing om deze stedenband nu voor te stellen, is ons inziens daarom op zijn minst ongelukkig. Ik zal dan ook een kritisch geluid laten horen donderdag bij de behandeling in de raadscommissie.”

Op grond van dit antwoord mag je verwachten dat de Amsterdamse PvdA zich ook tegen de voorgenomen samenwerking keert. Maar ik neem aan dat het omvormen van de stedenband naar een samenwerkingsovereenkomst door burgemeester Van der Laan is afgetimmerd met de PvdA-fractie. De burgemeester zal niet twee keer publiekelijk nat willen gaan.

Samenwerking Suriname

Toch kan de PvdA-fractie zich nog steeds onmogelijk voor deze samenwerking uitspreken. In 2014 heeft de Amsterdamse raad een nieuwe nota ‘Amsterdam Internationaal Verantwoordelijke Hoofdstad 2014-2018′ goedgekeurd (link). Daarin wordt op pagina 7 helder uitgelegd waarom Amsterdam in de afgelopen periode de samenwerking met Suriname heeft beëindigd:

3.1.2. Suriname

De samenwerking met Suriname is in 2010 niet verlengd vanwege de uitslag van de presidentsverkiezingen. Alleen humanitaire projecten op ruime afstand van de Surinaamse overheid konden nog doorgaan. Na aanname van de Amnestiewet door het parlement van Suriname in 2012 is vervolgens besloten om ook de humanitaire projecten op ruime afstand van de overheid af te bouwen. Beide besluiten sloten ook aan op het nationale beleid.

Met andere woorden: er gebeurden (nota bene in onze eigen voormalige kolonie) politieke zaken die zo strijdig waren met het internationaal recht en de mensenrechten, dat niet alleen per direct de samenwerking van Amsterdam met Suriname werd beëindigd, maar later zelfs de humanitaire hulp werd stopgezet.

Burgemeester Van der Laan over het stopzetten van de samenwerking met Suriname in 2010 (tegen de wens van het kabinet in) (link):

Burgemeester Van der Laan, verantwoordelijk voor die projecten, is zich bewust van de politieke gevoeligheid in Den Haag als het gaat om de relatie met Suriname. Maar hij baseert zijn standpunt ook op geconstateerde gevoelens binnen de Surinaamse gemeenschap in Amsterdam over het presidentschap van Bouterse. „Amsterdam heeft een grote Surinaamse gemeenschap met hechte familiebanden in Suriname. Velen herinneren zich de gebeurtenissen in de jaren tachtig goed en ook of juist voor hen moeten de keuzes duidelijk zijn. Ook voor diegenen voor wie dit recente verleden minder bekend of minder problematisch is.”

Hoe gaat de Amsterdamse PvdA-fractie aan de grote Surinaamse gemeenschap in Amsterdam uitleggen, dat het – om de veel kleinere joodse gemeenschap in Amsterdam niet voor het hoofd te stoten – uitgerekend nú een nieuwe samenwerking gaat accorderen met een stad in een staat die sinds kort een premier heeft die samen met zijn voltallige kabinet openlijk aangeeft schijt te hebben aan internationaal recht, mensenrechten en volkenrecht? En die een regering heeft gevormd die in rap tempo bezig is wetten uit te vaardigen die tot doel hebben de vrijheid van meningsuiting aan banden te leggen, teneinde critici de mond te snoeren? En die een ander volk een militaire bezetting en blokkade heeft opgelegd en niet van plan is die op te heffen? En die voor oorlogsmisdaden is aangeklaagd bij het Internationaal Strafhof?

Beste PvdA-fractie, dat valt niet uit te leggen.

Mensenrechten

In diezelfde Amsterdamse Buitenland-nota staat op pagina 15 over mensenrechten het volgende:

4.3. Mensenrechten

Daar waar in dit verband sprake is van contacten met overheden worden deze aangewend om ook de dialoog over mensenrechten aan te gaan, om gelijkberechtiging van vrouwen te bevorderen, om LHBT-ers te ontmoeten, organisaties van mensenrechten hier en daar met elkaar te verbinden, onze kennis en expertise ter beschikking te stellen en ons relatienetwerk aan te bieden. Daarmee sluit Amsterdam ook aan bij het nationale beleid en kan dit aanvullen en versterken.

Het gaat hierbij om de volgende prioriteiten:

· de bescherming van mensenrechtenverdedigers;
· het opkomen voor gelijke rechten van lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen en transgenders (LHBT);
· het opkomen voor gelijke rechten voor vrouwen.

Gezien het profiel van Amsterdam en onze rol als internationaal verantwoordelijke hoofdstad adviseert ons College om “mensenrechten” een integraal onderdeel te laten zijn van het internationale beleid van de stad.

De samenwerkingsovereenkomst met Tel Aviv gaat met name op het punt van de bescherming van mensenrechtenverdedigers Amsterdam in een lastig parket brengen. Want ook in Tel Aviv zitten NGO’s die dringend beschermd moeten worden tegen het voornemen van hun eigen nieuwe nationale overheid hen wettelijk de mond te snoeren (link).

Wat de LHBT-beweging betreft zit het in Tel Aviv redelijk snor, maar in Ramallah helaas niet. Maar waarom wordt dit speerpunt, het opkomen voor gelijke rechten van lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen en transgenders, dan bewust buiten de samenwerking met Ramallah gehouden? Ook dat valt toch aan niemand uit te leggen? Het Parool van 13 juni (link):

Amsterdam slaat onder meer de handen ineen op de thema’s economie, kunst en cultuur en onderwijsbeleid. Op het onderwerp LHBT-beleid wordt alleen met Tel Aviv, en niet met Ramallah samengewerkt. Tel Aviv staat, net als Amsterdam, bekend als een gayvriendelijke stad.

Ik schreef al eerder: Amsterdam doet met de samenwerking met Tel Aviv precies wat het zegt te willen voorkomen: de stad importeert willens en wetens een internationaal conflict binnen de eigen samenleving en laat zich met open ogen een internationaal-rechtelijk moeras inzuigen.

PvdA Amsterdam:

HOU JE AAN JE EIGEN BUITENLANDNOTA EN GA NIET AKKOORD.

Claars Notes 26 juni 2015  (tweets hier ook te lezen)