Aanvankelijk leek een meerderheid van de Amsterdamse gemeenteraad voorstander te zijn van een stedenband met Tel Aviv en Ramallah. Op dat moment waren vooral de critici van Israël boos. Zij maakten voorafgaand aan de commissie gebruik van de gelegenheid om in te spreken. 

Toen aan het eind van het debat in de commissie Algemene Zaken een meerderheid van de Amsterdamse raad zich juist tegen de voorgenomen stedenband met Tel Aviv leek te keren, werden de vrienden van Israel op sociale media boos.

Eens te meer werd duidelijk hoe hoog de emoties kunnen oplopen als het gaat om het Israelisch-Palestijns conflict. De cruciale vraag voor Amsterdamse politici is of een stedenband deze emoties zullen dempen of zullen versterken. Voorlopig lijkt een meerderheid tegen stedenbanden met Tel Aviv en Ramallah.

Een meerderheid van de vorige Amsterdamse raad heeft in maart 2014 een motie aangenomen die het college opriep om een stedenband met Tel Aviv te onderzoeken. Op verzoek van GroenLinks, dat moeite had met een stedenband met Tel Aviv,  werd ook een samenwerkingsverband met Ramallah onderzocht.

De plannen voor een stedenband met beide steden verdwenen door de Gaza-oorlog tijdelijk in de ijskast, maar werden gisteren dan toch door de raad besproken.

Voorafgaand aan de vergadering hadden Palestijnse organisaties al laten weten te zullen protesteren tegen het voorstel. De organisaties vinden het onbegrijpelijk dat Amsterdam in zee gaat met een stad in een land 'dat stelselmatig mensenrechten schendt', zegt Benji de Levie, voorzitter van de Stichting Diensten en Onderzoek Centrum Palestina (DocP) in het Parool.

En Marokkaanse organisaties schreven in een open brief aan het Amsterdamse college:

Israël schendt keer op keer mensenrechten en heeft vele vele VN resolutie niet uitgevoerd. Israël heeft momenteel de meest rechtse regering ooit. Israël mag hiervoor niet beloond worden met een stedenband. Tevens snappen wij niet dat het bewerkstelligen van een stedenband met Tel Aviv prioriteit heeft. Deze stap draagt bij aan polarisering, ipv dat het de polarisering verminderd.

Ook de Amsterdamse leider van GroenLinks, Rutger Groot Wassink liet vooraf weten tegen een stedenband met beide steden te zijn. Hij schreef onder andere:

"Ik vind samenwerking met beide steden onwenselijk. We importeren buitenlandse politiek in de raad en maken onszelf kwetsbaar. Want hoe gaat het college garanderen dat we geen zaken doen met bedrijven die actief zijn in de nederzettingen? Of accepteren we dat dat gebeurt?"

Ronny Naftaniel, voormalig directeur van het CIDI, was degene die een paar jaar geleden met het voorstel was gekomen om een stedenband met Tel Aviv aan te gaan. Argumenten betreffende de mensenrechten schoof hij in Het Parool opzij door te wijzen op de banden die Amsterdam met andere steden heeft:

Amsterdam heeft stedenbanden met Peking (de hoofdstad van een land dat vierduizend doodstraffen per jaar voltrekt ), met Sisli in Turkije (het land waar de meeste journalisten ter wereld gevangen zitten) en Casablanca in Marokko (dat de Westelijke Sahara bezet houdt) en nog nooit heeft iemand daar een woord aan vuil gemaakt.

Naftaniel benadrukte ook dat het om een band met de stad Tel Aviv ging en niet om een band met de huidige regering van israel:

De critici baseren hun protest vooral op oude voorvallen, of op het beleid van de huidige Israëlische regering. Dat slaat nergens op. Stedenbanden betreffen nu eenmaal geen regeringen, maar hoofdsteden en handelssteden uit zogenoemde acquisitielanden.

Ook burgemeester Van der Laan schreef speciaal over dit onderwerp een column. Hij benadrukte dat de gemeente recht wil doen aan zowel de Amsterdammers die zich verbonden voelen met het Joodse volk, als degenen die zich verbonden voelen met de Palestijnen.

insprekers

Voorafgaand aan de commissie was er een Pro Palestijnse demonstratie en lieten verschillende insprekers hun bezwaren horen. Het blog Jonet stelt dat er geen joodse insprekers waren, maar heeft blijkbaar het verhaal van Jaap Hamburger van Een Ander joods Geluid gemist.

Hamburger, die in zijn betoog ook inging op de argumenten van de burgemeester,  liet weten dat niet de hele Amsterdams joodse gemeenschap een stedenband met Tel Aviv steunt. Hamburger, wiens volledige  bijdrage bij EAJG te lezen is, hekelde de situatie van de mensenrechten in Israel:

Er zijn in Israël zelf meer dan vijftig wettelijke regelingen en voorschriften met discriminerende werking ten aanzien van Palestijnen. De belangrijkste daarvan betreffen stedelijke uitbreidingsplannen, het recht op grondbezit, immigratie, mogelijkheden een partner te kiezen onder Palestijnen buiten Israël in samenhang met woon- en vestigingsrechten. Die discriminerende wetten en regelingen houden geen halt voor de stadsgrenzen van Tel Aviv. (..)

Bij alle ook in Israël aanwezige verschillen en tegenstellingen, heerst er op nationaal, regionaal en locaal niveau al decennia één dominante politieke ideologie, het zionisme. Het spijt mij als jood te moeten vaststellen dat het hedendaags zionisme in Israël op alle bestuurlijke niveaus en in alle lagen van de bevolking een politiek voorstaat die Palestijnen in hun rechten en vrijheden beknot, ook als zij inwoners van Israël zijn. meneer van der Laan. (..)

Het zionisme, de discriminatie en de bezetting van Palestina, waar Tel Aviv en haar inwoners en activiteiten niet met een kunstgreep uit losgeknipt kunnen worden, staan haaks op de waarden uit het Amsterdamse stadswapen: heldhaftig, vastberaden en barmhartig. De militaire bezetting van Palestina is lafhartig, onverbiddelijk en meedogenloos. De stedenband met Tel Aviv voert ons een wereld binnen die alles ontkent waar Amsterdam zijn faam aan ontleent. Zij bezoedelt onze stad.

Hamburger sprak de vrees uit dat een stedenband de tegenstellingen die rond dit conflict in de stad al bestaan alleen maar zal verergeren. "Er is in Amsterdam geen behoefte aan olie op het vuur, maar aan olie op de golven", sprak hij. Ook hekelde hij het argument van het college dat Amsterdam zou kunnen leren van de wijze waarop in Tel Aviv wordt omgegaan met de Arabische minderheid. Hamburger: 

Ik weet gewoon niet hoe ik mijn verontwaardiging over deze drogreden onder woorden moet brengen. Weten de leden van de Cie. eigenlijk hoe dat samenleven ooit is begonnen, in 1948? (...)  Twintig ton explosieven regende die dag, 25 april 1948, neer op Jaffa. De 80.000 Palestijnse inwoners vluchtte naar het zuidwesten, naar Gaza. Bij het beëindigen van de vijandelijkheden mochten zij, in strijd met het internationaal recht, van Israël niet terug naar hun huizen en zij strandden in de inderhaast opgezette vluchtelingenkampen. Wie, geachte commissieleden, heeft de perverse gedachte verzonnen, dat de voorgenomen stedenband ons hier iets kan leren over het samenleven van bevolkingsgroepen, waar bij de aanvang een van deze groepen zo goed als geheel verdreven is? Gaan we ook naar de Republica Srpska, om te bestuderen hoe Serviërs en moslims samenleven?

Debat

Het verhaal van vooral Hamburger was inhoudelijker dan het daaropvolgende debat in de commissie dat vooral over de interpretatie van notulen van eerdere overleggen leek te gaan. Dit kwam met name omdat Jan Paternotte, fractieleider van de grootste coalitiepartij, het plan van het college probeerde te redden door GroenLinks en PvdA steeds weer te vragen waarom ze eerder wel voor een onderzoek naar een stedenband waren geweest, maar deze stedenband nu niet meer steunden. Waren deze partijen niet inconsequent?

PvdA-leider Marjolein Moorman antwoordde hierop dat het vragen om een onderzoek nog niet betekent dat je ook akkoord moet gaan met het resultaat van het onderzoek. Ze vindt een stedenband nu niet passend.

Van GroenLinks gold hetzelfde. Bovendien maakte fractievoorzitter Rutger Groot Wassink duidelijk dat het standpunt van de huidige fractie mogelijk anders was dan van de vorige. Hij onderstreepte tijdens de commissie nog eens dat hij sowieso vraagtekens zet bij het nut van stedenbanden en zeker wanneer het om steden gaat waar de mensenrechten worden geschonden. Dat is volgens hem zowel in Tel Aviv als in Ramallah het geval.

Toen werd duidelijk  dat behalve de Partij voor de Dieren ook nog coalitiepartij SP tegen was. Fractievoorzitter Daniel Peters verklaarde:  'De situatie is niet verbeterd. Wat gaan we doen als de raketten straks weer over en weer vliegen? Als Ramallah een Hamas-burgemeester krijgt? Als Israël de bezettingspolitiek doorzet? Wij zijn bang dat deze stedenband meer problemen geeft dan het oplost.'

Alleen D66 en het CDA gaven volmondig steun aan het voorstel van het college. Coalitiepartij VVD vroeg zich af wat de meerwaarde van een stedenband met Ramallah was.

Burgemeester Van der Laan concludeerde dat de discussie hem juist gesterkt had in de mogelijkheden die een stedenband met beide steden kan bieden. Met die stedenbanden worden volgens hem geen conflicten geimporteerd. Die zijn namelijk al geimporteerd, stelde hij. Door stedenbanden aan te gaan zou het juist mogelijk worden om de dialoog zowel hier als daar te versterken en te verdiepen. Hij probeerde nog ruimte te zoeken voor een oplossing door een extra bezoek aan beide steden voor te stellen, maar kreeg hiervoor geen meerderheid.

Over twee weken wordt er in de gemeenteraad opnieuw over gesproken. Er zal in de tussentijd vooral druk op de PvdA en coalitiepartij SP worden uitgeoefend om toch akkoord te gaan.

Op het internet begon direct daarna het moddergooien. Zo werden Pro Palestina demonstranten weggezet als 'gekkies' en de linkse politieke partijen als antisemieten.

Dergelijke kwalificaties zullen weinig bijdragen aan een serieus debat of een uitwisseling van argumenten. Dat is jammer. Want over het punt van Groot Wassink over de zin of de onzin van stedenbanden en de rol daarbij van mensenrechten, zou een mooi debat gevoerd kunnen worden, zeker wanneer het dan niet alleen beperkt blijft tot Tel Aviv. Net als de vraag die door de burgemeester, de Marokkaanse organisaties en Jaap Hamburger naar voren werd gebracht, namelijk of stedenbanden met Tel Aviv en Ramallah escalerend of juist de-escalerend kunnen werken.

U kunt proberen de gemeenteraad van Amsterdam te beinvloeden door een petitie te ondertekenen.

Bent u tegen een stedenband met Tel Aviv, klik dan hier

Ewoud Butter is hoofdredacteur van Republiek Allochtonie.

Hij heeft een gelukkige jeugd gehad met een uitgesproken pro-Israelische moeder en een pro- Palestijnse vader.