De Hermes 450 van het Israëlisch bedrijf Elbit Systems wordt onder meer gebruikt door de Amerikaanse grenswacht (WikiMedia Commons)

De Europese financiering van onderzoeksprojecten waaraan partners uit verschillende EU en niet-EU-landen kunnen deelnemen, gebeurt in meerjarenprogramma's. In het vorige programma (FP7 van 2007 tot 2013) participeerden Israëlische bedrijven en instellingen in maar liefst 1500 projecten. Nu blijkt dat de EU in het nieuwe programmaHorizon 2020 al 205 projecten heeft goedgekeurd ter waarde van 452,3 miljoen euro, waaraan ook Israëlische instellingen participeren.

Horizon 2020

Europa stopt veel geld in onderzoek en innovatie. Voor Horizon 2020 (dat loopt van 2014 tot 2020) voorziet de EU maar liefst 80 miljard euro. Via dit onderzoeksprogramma levert de EU een financiële bijdrage aan onderzoeksprojecten die Europese en niet-Europese bedrijven (van landen waarmee een samenwerkingsakkoord bestaat) gezamenlijk kunnen indienen.

Israël is sinds 1996 geassocieerd met de EU-programma's voor onderzoek en innovatie. Tijdens het vorige programma FP7 vloeide op die manier ongeveer 780 miljoen euro rechtstreeks naar Israëlische privé- en publieke instellingen. De Belgische campagne van Vrede vzw, Vredesactie en intal voor een wapenembargo tegen Israël, onthulde in 2013 dat de Israëlische defensie- en veiligheidsindustrie aan 49 projecten voor 'veiligheidsonderzoek' deelnam in het kader van FP7 en zo voor 26 miljoen euro Europees belastinggeld aan subsidies binnenrijfde.

Europees geld voor de militaire industrie?

De campagne Stop The Wall heeft een rapport gepubliceerd waarin de organisatie opnieuw waarschuwt voor de mogelijke financiering met onderzoeksmiddelen uit hetHorizon 2020-budget van bedrijven uit het Israëlische militair-industrieel complex, in het bijzonder van het Israëlische defensiebedrijf Elbit Systems.

Dit bedrijf is een van de grootste Israëlische defensiebedrijven en kon reeds ruim genieten van Europese onderzoeksmiddelen tijdens het FP7-programma. Volgens Stop The Wall heeft Elbit Systems inmiddels nieuwe subsidieaanvragen ingediend voor minstens negen projecten van Horizon 2020.

Stop The Wall doet daarom beroep op het Europese middenveld, leden van de Europese en nationale parlementen en overheidsinstanties om druk uit te oefenen op de EU-instellingen en Elbit Systems (en andere militaire bedrijven) uit te sluiten van Europese financiële subsidies en samenwerkingen. Financiële steun van de EU aan dergelijke bedrijven is in strijd met de EU-verplichtingen onder internationaal recht, aldus de organisatie.

Oorlogsprofiteur Elbit Systems

Elbit Systems haalt veel voordelen uit de Israëlische kolonisatie- en oorlogspolitiek tegen de Palestijnse bevolking in de bezette gebieden. Na de jongste militaire agressie tegen Gaza in de zomer van 2014, steeg de koers van de aandelen van het bedrijf met 6,6 procent.

Elbit Systems is op verschillende manieren betrokken bij de Israëlische repressie in de bezette gebieden. Het bedrijf ontwikkelde detectietechnologie voor de afscheidingsmuur die op veel plaatsen diep in Palestijnse gebied snijdt. Het Internationaal gerechtshof in Den Haag bestempelde de muur reeds als illegaal in een adviserende opinie in 2004. Het Hof herinnerde toen tevens aan de internationale verplichting om geen hulp te verlenen aan de bouw van de muur.

Elbit Systems is via de dochterbedrijven Elbit Electro-Optics (El-Op) en Elbit Security Systems ook betrokken bij de levering van bewakingstechnologie voor illegale Israëlische nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever. Het militaire bedrijf test verder op routineuze wijze zijn wapens tijdens Israëlische militaire campagnes waar oorlogsmisdaden worden gepleegd.

De nieuwste drone van Elbit Systems werd grondig 'uitgetest' tegen de Palestijnse bevolking tijdens Operation Protective Edge in 2014 en is nu klaar voor commerciële productie (WikiMedia Commons)

Het bedrijf is vooral bekend van zijn drones. Het bedrijf levert 85 procent van de drones van het Israëlische leger. In de Gaza-oorlog van 2014 kon Elbit zijn nieuwste drone, de Hermes 900, testen. De Hermes 450 is op dit ogenblik de belangrijkste aanvalsdrone van het Israëlische leger.

In de Israëlische Documentaire The Lab van Yotam Feldman kan je zien hoe Israëlische defensiebedrijven de Palestijnse gebieden gebruiken als testgebied, om nadien hun wapens beter te kunnen promoten op de internationale markt.

De Merkava-tank, essentieel wapen voor de Israëlische bezetting van Palestina (WikiMedia Commons)

Elbit System maakt echter meer dan drones. Het is een belangrijke producent van wapensystemen voor zowel de land-, lucht-, als zeemacht. Tijdens de Gaza-oorlog van 2014 werd voor het eerst een onbemand pantservoertuig getest, een product van een joint venture van Elbit Systems met Israel Aerospace Industries (IAI). Elbit Systems zorgt ook voor de modernisering van Israëlische F-16-gevechtsvliegtuigen en levert heel wat technologie voor de Israëlische Merkavatanks.

Europees geld voor 'dual-use'

Volgens de Europese Commissie is de financiering van projecten door Horizon 2020beperkt tot onderzoek voor civiele toepassingen. Wanneer defensiebedrijven participeren aan onderzoeksprojecten, kunnen ze de resultaten daarvan echter integreren in militaire producten. Het worden dan producten voor zogeheten dual use (civiele én militaire toepassingen).

Zo hoopt Elbit Systems onder meer om het gepatenteerde Laser Gated Imaging (LGI) systeem met Europees geld verder te ontwikkelen. LGI is een gespecialiseerde vorm van nachtvisie-technologie, die ook intensief gebruik wordt voor militaire toepassingen, zoals voor identificatie van doelen op lange afstand.

Lees hier het dossier van de Belgische campagne (2012) Een militair embargo tegen Israël en het volledige rapport van Stop The Wall.

Ludo De Brabander Vrede vzw

24 februari 2015 in Dewereldmorgen.be