Allereerst de kwestie van het Israëlische burgemeestersbezoek:

Maar liefst vijf partijen (SGP, Christen Unie, CDA, VVD en PVV) stelden Kamervragen over de weigering van de VNG een delegatie van Israëlische burgemeesters te ontvangen wegens de geplande aanwezigheid van bestuurders uit (illegale) nederzettingen, van kolonistenleiders dus. Wat was de rol van de Nederlandse Ambassade en het Ministerie van Buitenlandse Zaken geweest, wilden de partijen weten, en op welke volkenrechtelijke gronden had de Nederlandse ambassade zijn zorgen uitgesproken over de samenstelling van deze delegatie? Vragen naar de bekende weg, zou je zeggen.

Verhagen in zijn beantwoording: Zijn ministerie had de VNG “geïnformeerd” dat vertegenwoordigers van de Rijksoverheid “in het algemeen” geen contacten onderhouden met de lokale overheden in de nederzettingen. De nederzettingen zijn namelijk in strijd met het internationaal recht. In één adem liet hij daar echter op volgen dat het andere organisaties in Nederland – waaronder de VNG – “vrij staat zelfstandig te beslissen of het (sic) contacten wil aangaan”.

De Minister heeft gelijk dat de nederzettingen illegaal zijn. Maar zegt hij niet ook, en nauwelijks impliciet, dat het andere organisaties in Nederland vrij staat het internationaal recht aan hun laars te lappen? Hij die zegt pàl te staan voor de mensenrechten, haalt zijn schouders op wanneer anderen zouden besluiten normale contacten te onderhouden met bestuurders van illegale entiteiten wier bestaan beschouwd wordt als regelrechte schending van de Conventie van Genève? Voelt hij zich niet genoodzaakt een bestuurlijk advies te geven “aan andere organisaties in Nederland waaronder de VNG” om geen officiële contacten met nederzettingen aan te gaan? Wil hij anderen niet behoeden voor medeplichtigheid aan mensenrechtenschendingen?

En dan kwam deze week ook nog het rapport uit van een panel van de VN Mensenrechtenraad uit over de Israëlische aanval op de Vrijheidsvloot voor Gaza. Het panel heeft meer dan 100 opvarenden van de vloot geïnterviewd, en is tot de conclusie gekomen dat Israel met zijn gewapende aanval waarbij 9 doden vielen duidelijk het internationaal recht heeft geschonden. Israel had de vloot door moeten laten want de blokkade van Gaza is op zich al illegaal. Volgende week komt de VN Mensenrechtenraad bijeen, en zal het rapport worden aangebonden. En wat schrijft minister Verhagen in zijn Kamerbrief hierover?

"Nederland vindt dat bij de behandeling van beide onderwerpen (nasleep Cast Lead en Gaza-flottielje) zoveel mogelijk voorkomen dient te worden dat de onderhandelingsatmosfeer in de lopende MOVP-besprekingen hier onder lijdt. De EU-inzet zal wat Nederland betreft gericht zijn op het doen uitvoeren van – en opvolging geven aan uitkomsten van – onafhankelijke nationale onderzoeksprocessen en beëindiging van gepolitiseerde discussies in de Mensenrechtenraad. Indien resoluties worden ingediend, zal Nederland inzetten op een evenwichtige tekst die bijdraagt aan de voortgang van het vredesproces in het Midden-Oosten."

Hier staat dat Verhagen meer geloof hecht aan Israëls “onafhankelijke” onderzoek dat niet onafhankelijk is (slager keurt eigen vlees), dat het onafhankelijke rapport van het VN panel bijdraagt aan “gepolitiseerde discussies” in de Mensenrechtenraad, en dat deze moeten stoppen om de gepolitiseerde onderhandelaars niet te irriteren. Er staat dat niet een op recht gebaseerde vrede maar het “vredesproces” zelf moet gediend worden. Er staat dat Nederland de waarheid zal wegpoetsen in een gelikte tekst. Er staat dat de waarheid onder het vloerkleed mag, en dat de misdadigers niets te vrezen hebben.

Minister Verhagen, mensenrechtenkampioen, betekent het opkomen voor mensenrechten in uw definitie wel iets meer dan het in mooie bewoordingen gedogen van schendingen daarvan?

Sonja Zimmermann