Op 15 juni jl heeft de Europese vergadering van Ministers van Buitenlandse Zaken de voorgestelde opwaardering van de relatie met Israel in de ijskast gedaan.

De EU had deze opwaardering in 2008 gepland als cadeau voor de 60e verjaardag van de Zionistische staat. Er was wel discussie aan voorafgegaan over voorwaarden die aan Israel gesteld moesten worden : Israel hield de bevolking van Gaza immers afgesloten van de buitenwereld met als gevolg een nijpend gebrek aan alles, de bezetting van 1967 duurde onverminderd voort, de illegale nederzettingen en Muur werden in razend tempo afgebouwd. Nederland was in die discussie echter dwars gaan liggen: voorwaarden stellen aan Israel zou de EU onderhandelingspositie in het “vredesproces” ondermijnen. Hoe dat kon snapte niemand, maar de havik Verhagen hield met steun van een Kamermeerderheid vol en kreeg in de EU ministerraad zijn zin.

Het Europees Parlement zag zijn verantwoordelijkheid echter anders: op 8 december 2008 besloot een meerderheid het voorstel tot opwaardering niet in behandeling te nemen vanwege de erbarmelijke situatie in Gaza. De Europese Palestina-beweging had haar werk goed gedaan met een intensieve en opvallende lobby van de Europarlementariërs.

Hoe Israel de situatie in Gaza wilde verbeteren bleek uit het Kerstbombardement op Gaza waarvan de afschuwelijke beelden nog op ieders netvlies staan. Er vielen ruim 1400 doden, een veelvoud aan gewonden, en de civiele infrastructuur en vele woningen in Gaza werden zonder enige militaire noodzaak vernietigd. Sinds die 22-daagse slachtpartij belemmert Israel de aanvoer van hulpgoederen en materialen voor de reconstructie. Israel koos vervolgens een extreemrechts kabinet dat duidelijk maakte geen stap terug te willen doen: als het aan Israel ligt blijven de Palestijnen onder de Zionistische laars en blijft het adagium: Israel van de Middellandse Zee tot de Jordaan..

Zouden de Tsjechen er tijdens hun EU-voorzitterschap in slagen Israel’s opwaardering alsnog te beklinken? Als het aan Verhagen had gelegen wel. Hij maakte dit duidelijk tijdens een Kamerdebat voorafgaand aan de Commissievergadering van EU-ministers van Buitenlandse Zaken en werd hierin wederom door een Kamermeerderheid (met uitzondering van SP, GL, en PVDA) gevolgd. Nederland moest economische samenwerking bevorderen, zoals het Nederlandse bloemenproject in Gaza. Was hun dan ontgaan dat het bloemenproject failliet was gegaan vanwege de Israelische afsluiting? Of juichten ze dat misschien juist toe?! Gelukkig was een meerderheid van EU ministers inmiddels op zijn schreden teruggekeerd en had ingezien dat het Israel geen ernst was met de zgn. Tweestatenoplossing of stoppen met de bouw van nederzettingen. Verhagen mocht neuzelen wat hij wilde, maar was inmiddels in een achterhoedegevecht beland. De ministerraad besloot op 15 juni in meerderheid niet tot opwaardering van de relatie met Israel over te gaan.

Dank zij “Europa” is deze poging tot opwaardering voor onbepaalde tijd in de ijskast gestopt. Het is hier op zijn plaats de moedige Nederlandse Europarlementariërs te bedanken die in december voor uitstel van behandeling van het opwaarderingsvoorstel hebben gestemd: Thijs Berman en Jan Marinus Wiersma (PVDA), Els de Groen (Groenen), Joost Lagendijk en Kathalijne Buitenweg (GroenLinks), en Erik Meijer (SP). Het is duidelijk dat de Nederlandse regering en Minister Verhagen zich andermaal aan de “verkeerde kant van de geschiedenis” bevinden zoals ex-minister Bot zich enige jaren geleden uitdrukte over Nederlands houding tegenover de Indonesische vrijheidsstrijd.

Zie ook de ingezonden brief van Martijn van Dam (PVDA) in de Volkskrant van 19 juni